ชื่ออื่น ๆ

พวงขาว (ทั่วไป)

ช้ามะยมดอยเป็นไม้พุ่ม สูง ๐.๕-๒ ม. กิ่งก้านคดไปมา มีขนต่อมหยาบแข็งตามกิ่งและก้านใบ

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่ รูปรี หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๒-๖.๕ ซม. ยาว ๔-๑๔.๕ ซม. ปลายเรียวแหลมหรือยาวคล้ายหาง โคนมนถึงกลมหรือค่อนข้างเป็นรูปหัวใจ ขอบจักฟันเลื่อย แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ พบบ้างที่ค่อนข้างหนา ด้านล่างมีขนสากสั้น ๆ บางครั้งมีปุ่มเล็กสาก ใบมักมีสีเขียวอมม่วงแดง เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๔ เส้น นูนทางด้านล่างค่อนข้างเป็นร่องทางด้านบน เส้นใบย่อยแบบร่างแหก้านใบยาว ๓-๘ มม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบ ยาว ๓-๑๐ ซม. มีดอก ๔-๑๒ ดอก บางครั้งพบเพียง ๑ ดอก ช่อเรียว แกนกลางช่อดอกมักคดไปมา มีขนนุ่ม ใบประดับรูปใบหอกแกมรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ ๒.๕ มม. ก้านดอกยาว ๓-๙ มม. โค้ง มีขนนุ่ม ใบ

ประดับย่อยอยู่ที่ปลาย รูปไข่กว้าง มีขนครุยหนาแน่น ดอกสีขาว กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปสามเหลี่ยมกว้าง ซ้อนเหลื่อมกัน ยาวประมาณ ๑.๕ มม. มีขนครุยสั้น กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาว ๖-๗ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม ยาว ๑.๕-๒ มม. เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร ก้านชูอับเรณูรูปกระสวย ยาวประมาณ ๑.๘ มม. มีปุ่มเล็ก ๆ และมีขนนุ่ม อับเรณูรูปขอบขนาน ยาว ๐.๘-๑.๒ มม. แตกเป็นรูที่ปลาย มีรยางค์แข็ง ๒ อัน รังไข่อยู่ใต้วงกลีบหรือกึ่งใต้วงกลีบ มี ๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวยาว ยาวใกล้เคียงกับกลีบดอก ยอดเกสรเพศเมียรูปไข่ ปลายตัด มีขนคล้ายไหมหนาแน่น

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกลมหรือกลมแบนเส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๗ มม. สีดำอมม่วง มีขนนุ่มมีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดเล็ก มีจำนวนมาก

 ช้ามะยมดอยมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบบนที่โล่งชายป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเล ๒,๐๐๐-๒,๕๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่จีน.