ตำแยดอยใบบางเป็นไม้ล้มลุกปีเดียว สูง ๑๐-๕๕ ซม. ลำต้นตรง
ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง ๒-๕ ซม. ยาวประมาณ ๒.๕ ซม. พบบ้างที่ยาวได้ถึง ๗.๕ ซม. ปลายแหลม มน หรือเรียวแหลม โคนคล้ายรูปหัวใจ มน หรือรูปลิ่ม ขอบจักฟันเลื่อยหรือหยักมนถี่ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ สากคายทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๒-๔ เส้น ก้านใบคล้ายทรงกระบอก ยาว ๑-๗ ซม. มีขนสั้นนุ่ม หูใบรูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว ๐.๘-๑ มม.
ดอกแยกเพศร่วมช่อ มี ๔ ช่อ ออกเป็นกลุ่ม พบบ้างที่มี ๑ ช่อ ตามซอกใบ ช่อดอกคล้ายช่อเชิงลด ยาว ๐.๕-๒ ซม. ดอกสีเขียวอ่อน ก้านดอกสั้นมาก ไร้กลีบดอก ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุกที่ปลายช่อ แต่ละข้อมี ๕-๘ ดอก ดอกตูมรูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๓-๐.๕ มม. ใบประดับรูปขอบขนานแกมรูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้างประมาณ ๐.๒ มม. ยาว ๐.๖-๑ มม. ด้านนอกมีขนสั้นนุ่ม กลีบเลี้ยง ๔ กลีบ รูปไข่ กว้างประมาณ ๐.๓ มม. ยาวประมาณ ๐.๕ มม. ด้านนอกมีต่อม มีขนละเอียด เกสรเพศผู้ ๘ เกสรดอกเพศเมียออกเดี่ยวที่ข้อ พบบ้างที่มี ๓ ดอก ใบประดับรูปไข่กว้าง กว้าง ๕-๙ มม. ยาว ๔-๖ มม. ขอบหยักลึก ๓-๕ หยัก ด้านในเกลี้ยง ด้านนอกมีขนสากและมีต่อม ก้านดอกสั้นมาก กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ รูปไข่ กว้าง ๐.๓-๐.๕ มม. ยาว ๐.๘-๑ มม. ด้านนอกมีขนสาก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๘-๑ มม. มีขนสาก มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรเพศเมียยาว ๑-๒.๕ มม. แยกเป็นแฉก บางครั้งอาจพบดอกเพศเมียที่มีลักษณะแตกต่างจากดอกปรกติ รูปคล้ายตัวที มี ๑ ดอกที่ปลายกิ่ง ก้านดอกยาว ๐.๕-๑ มม. กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ รูปใบหอกแกมรูปไข่ มีขนสั้นนุ่ม ก้านยอดเกสรเพศเมีย ๑ ก้านติดที่โคนของรังไข่ ปลายก้านเป็นชายครุย รังไข่มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด
ผลแบบผลแห้งแยกแล้วแตก รูปทรงค่อนข้างกลม กว้าง ๑.๒-๒ มม. ยาว ๑-๑.๕ มม. มีขนสาก ผลมี ๓ พู เมื่อแก่แตกเป็น ๓ เสี้ยว แต่ละเสี้ยวแตกเป็น ๒ ซีก เมล็ดทรงรูปไข่ สีน้ำตาล กว้าง ๐.๘-๑ มม. ยาว ๑-๑.๒ มม. มี ๑-๓ เมล็ด ส่วนผลที่เกิดจากดอกเพศเมียที่มีลักษณะแตกต่างจากดอกปรกติเป็นผลแบบผลแห้งไม่แตก รูปทรงกลมแป้น กว้างประมาณ ๒ มม. ยาว ๒-๓ มม. มีขนสั้นนุ่ม มีรอยเชื่อมตามยาวตรงกลางผล มีรยางค์รูปถ้วยที่ปลาย กว้าง ๐.๘-๑.๒ มม. ปลายเป็นชายครุย เมล็ดรูปทรงค่อนข้างกลม มี ๑ เมล็ด
ตำแยดอยใบบางมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ พบในป่าผลัดใบ ตามที่โล่ง เขาหินปูน ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๒๐๐-๑,๓๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย ศรีลังกา ภูฏาน ภูมิภาคอินโดจีน และภูมิภาคมาเลเซีย.