กรามหิน

Psychotria rutila Craib

ไม้พุ่ม ส่วนที่ยังอ่อนมีขนหยิกสีน้ำตาลแดง ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ ใบแก่สีน้ำตาลแดง ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามปลายกิ่ง ดอกสีขาวนวลแกมเหลือง ผลแบบผลมีเนื้อ รูปกลมรี

กรามหินเป็นไม้พุ่ม สูงประมาณ ๑ ม. กิ่งอ่อน ยอดอ่อน และใบมีขนหยิกสีน้ำตาลแดง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉากเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง รูปรีหรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ กว้าง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๔-๑๐ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนสอบเป็นรูปลิ่ม ขอบเรียบ เส้นแขนงใบข้างละ ๑๐-๑๓ เส้น แผ่นใบด้านล่างสีขาวนวล ใบแก่สีน้ำตาลแดง ก้านใบยาวประมาณ ๑ ซม. หูใบระหว่าง ก้านใบ ๑ คู่

 ดอกเล็ก สีขาวนวลแกมเหลือง เส้นผ่านศูนย์กลาง ประมาณ ๑ ซม. ออกเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ เล็กกว่ากลีบดอกประมาณ ๒ เท่า ติดกันเป็นหลอด มีขนหนาแน่น กลีบดอก ๕ กลีบ ด้านนอกมีขนหนาแน่น โดนกลีบติดกันเป็นหลอด มีขนสีเหลืองอยู่ภายใน เกสรเพศผู้ ๕ อัน ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอกเล็กน้อย เกสรเพศเมียอยู่ภายในหลอด รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด

 ผลแบบผลมีเนื้อ รูปกลมรี ยาวประมาณ ๕ มม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๔ มม. มีขนประปราย เมล็ดเล็กมากมี ๔ พู

 กรามหินเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นในป่าดิบที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๑๐-๑๕๐ ม. ออกดอกประมาณเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ผลแก่ประมาณเดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคม

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กรามหิน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Psychotria rutila Craib
ชื่อสกุล
Psychotria
คำระบุชนิด
rutila
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Craib, William Grant
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1882-1933)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ชวลิต นิยมธรรม