ไม้ต้น ไม้พุ่ม หรือไม้เลื้อยกึ่งอิงอาศัย ทุกส่วนมียาง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปขอบขนาน รูปรี หรือรูปรีแกมรูปไข่ ดอกแยกเพศร่วมต้นร่วมช่อ ช่อดอกคล้ายผลรวมในโพรงฐานช่อดอก ออกเป็นคู่หรือออกเดี่ยว ตามซอกใบหรือ เหนือรอยแผลใบ ช่อดอกเป็นกระเปาะ รูปทรงค่อนข้างกลม ปลายกระเปาะมีช่องเปิด ผลแบบผลรวมในโพรง ฐานช่อดอก รูปทรงค่อนข้างกลม สุกสีเหลืองอมส้ม สีแดง หรือสีม่วงคล้ำ ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
เดื่อไทรเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๒๐ ม. พบน้อยที่สูง ได้ถึง ๓๐ ม. หรือเป็นไม้พุ่ม ไม้เลื้อยกึ่งอิงอาศัย เปลือก สีน้ำตาลแกมสีเทาหรือสีค่อนข้างคล้ำ กิ่งอ่อนมักเป็นเหลี่ยม มีขนนุ่มสีขาวประปรายหรือขนนุ่มสีออกเหลืองหนาแน่น ทุกส่วนมียาง
ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปขอบขนาน รูปรี หรือรูปรี แกมรูปไข่ กว้าง ๒.๕-๗.๕ ซม. พบน้อยที่กว้างได้ถึง ๘.๕ ซม. ยาว ๖-๑๕ ซม. พบน้อยที่ยาวได้ถึง ๒๑ ซม. ปลายเรียว แหลมหรือเรียวแหลมคล้ายหาง โคนรูปลิ่มหรือมนกลม ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบค่อนข้างหนา ด้านบน สีเขียว เกลี้ยง เป็นมัน เส้นกลางใบนูนเด่นหรือแบนราบ ด้านล่างสีจางกว่า เกลี้ยงหรือมีขนประปราย เส้นแขนงใบ ข้างละ ๖-๑๐ เส้น พบน้อยที่มีได้ถึง ๑๒ เส้น ปลายเส้น โค้งจดกันใกล้ขอบใบ เส้นแขนงใบใกล้โคนใบมักยาว ๑ ใน ๑๐ ถึง ๑ ใน ๖ ของความยาวแผ่นใบ เส้นใบย่อยคล้าย ร่างแห เส้นใบเห็นชัดทางด้านล่าง ที่โคนเส้นกลางใบมี ต่อมผิวมันขนาดเล็ก ไม่มีผลึกหินปูน ก้านใบยาว ๑-๓ ซม. พบน้อยที่ยาวได้ถึง ๕ ซม. เกลี้ยง หูใบหุ้มยอดอ่อน รูปใบหอก ยาว ๑-๑.๕ ซม. เกลี้ยง ร่วงง่าย
ดอกแยกเพศร่วมต้นร่วมช่อ ช่อดอกคล้ายผล รวมในโพรงฐานช่อดอก ออกเป็นคู่หรือออกเดี่ยว ตาม ซอกใบหรือเหนือรอยแผลใบ ช่อดอกเป็นกระเปาะ รูปทรง ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๗ มม. เกลี้ยง ปลาย กระเปาะมีช่องเปิดกว้าง ๒-๒.๕ มม. รอบปากช่องเปิด มีใบประดับ ๓ ใบ เรียงแบบซ้อนเหลื่อม โคนกระเปาะมน หรือคอดเรียวคล้ายเป็นก้านสั้น ยาว ๑-๕ มม. มีใบประดับ ๓ ใบ ยาว ๑-๒ มม. ร่วงง่าย ก้านช่อดอกยาว ๐.๓-๑.๒ ซม. เกลี้ยงหรือมีขน ดอกมีจำนวนมากและมีขนาดเล็กมาก อยู่ค่อนข้างหนาแน่นภายในโพรงฐานช่อดอก แต่ละดอก มีกลีบรวมสีแดงหรือสีชมพู ดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้ ๑ เกสร ดอกเพศเมียมีรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มี ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียติดด้านข้างของรังไข่ ยอดเกสรเพศเมียเล็ก
ผลแบบผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปทรงค่อน ข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๗ มม. เกลี้ยง สุกสีเหลือง อมส้ม สีแดง หรือสีม่วงคล้ำ ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ด ล่อน ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
เดื่อไทรมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย เกือบทุกภาค พบตามป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึง ประมาณ ๑,๖๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เนปาล ภูฏาน เมียนมา จีน เวียดนาม ลาว และอินโดนีเซีย.