ดอกซิการ์เป็นไม้พุ่มหรือไม้กึ่งพุ่ม สูงได้ถึง ๘๐ ซม. กิ่งรูปทรงกระบอกถึงเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย แผ่กางออก เป็นพุ่มค่อนข้างแน่น กิ่งอ่อนมีขน
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี รูปไข่ถึง รูปใบหอก หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กว้าง ๐.๕- ๒.๕ ซม. ยาว ๒-๘.๕ ซม. ปลายแหลมถึงเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบสีเขียวสด เป็นมันวาว มีเส้น แขนงใบข้างละ ๖-๘ เส้น ก้านใบสั้นหรือใบที่อยู่ด้านบน ไร้ก้าน

     ดอกเดี่ยว ออกเหนือซอกใบเล็กน้อย มีใบ ประดับ ๒ ใบ หรือไม่มี ฐานดอกเป็นหลอดแคบ สีแดงสด หรือสีแดงอมส้ม ยาว ๑.๕-๓ ซม. มีเส้นสีแดงเข้มตามยาว โคนข้างหนึ่งมีเดือยสั้นปลายมนเห็นชัดเจน บริเวณปลาย หลอดสีแดงเข้มอมดำ ขอบด้านบนของปากหลอดบาง สีขาว กลีบเลี้ยง ๖ กลีบ รูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ติดที่ขอบ หลอดฐานดอก ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้ ๔-๑๑ เกสร ส่วนใหญ่มี ๑๑ เกสร สีม่วงแดง มักมีขนาดไม่เท่ากัน ติด อยู่บริเวณตอนบนของหลอดฐานดอก โผล่พ้นปากหลอดเล็กน้อย ก้านชูอับเรณูยาว ๐.๘-๑ ซม. รังไข่อยู่เหนือวง กลีบ รูปทรงรีแกมทรงรูปไข่ กว้างประมาณ ๔ มม. ยาว ๕-๖ มม. มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้าน ยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาว ๒-๓ ซม. เกลี้ยง ยอดเกสร เพศเมียเป็นพูขนาดเล็ก

     ผลแบบผลแห้งแตก อยู่ภายในหลอดฐานดอก ซึ่งติดทน ผนังผลบาง แตกออกด้านเดียว เมล็ดสีเหลือง รูปเลนส์นูนโค้ง ด้านหนึ่งแบน มีร่องตามยาว อาจมีปีก แคบ ๆ โดยรอบ มีจำนวนมากแต่ไม่เกิน ๓๐ เมล็ด

     ดอกซิการ์เป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิด ในเม็กซิโกและเวสต์อินดีส นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับ ทั่วไปในเขตร้อน.