ชงโค ๑

Phanera glauca Wall. ex Benth.

ไม้เถา ลำต้นและกิ่งมีมือจับ กิ่งอ่อนและปลายมือจับมีขนสั้นนุ่มสีแดง เมื่อแก่เกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเวียนพบบ้างที่เรียงตรงข้ามบริเวณปลายกิ่ง รูปไข่หรือรูปค่อนข้างกลม ปลายหยักมนเว้าลงมาตามเส้นกลางใบประมาณหนึ่งในสามหรือครึ่งหนึ่งของความยาวแผ่นใบ หูใบรูปแถบ ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ออกตามยอด ดอกสีขาวหรือขาวแกมเขียว มีก้านกลีบดอก ผลแบบผลแห้งไม่แตก เป็นฝักแบน รูปขอบขนานเมล็ดทรงรูปไข่ แบน

ชงโคชนิดนี่เป็นไม้เถา ลำต้นและกิ่งมีมือจับ โดยเฉพาะปลายมือจับมีขนสั้นนุ่มสีแดง กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีแดง เมื่อแก่เกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน พบบ้างที่เรียงตรงข้ามบริเวณปลายกิ่ง รูปไข่หรือรูปค่อนข้างกลม มีความกว้างมากกว่าความยาว กว้าง ๔.๓-๗.๕ ซม. ยาว ๓.๕-๖ ซม. ปลายหยักมนเว้าลงมาตามเส้นกลางใบประมาณหนึ่งในสามหรือครึ่งหนึ่งของความยาวแผ่นใบ โคนตัดถึงรูปหัวใจ ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนสั้นนุ่มประปราย เส้นโคนใบ ๗-๑๑ เส้น ก้านใบยาว ๑.๔-๔ ซม. มีขนสั้นนุ่มประปราย หูใบรูปแถบ ยาว ๓-๔ มม.

 ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น ออกตามยอด ยาว ๖-๑๐.๕ ซม. ก้านดอกเรียว ยาว ๑.๒-๒ ซม. มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดง ใบประดับรูปแถบ ยาวประมาณ ๕ มม. และมีใบประดับย่อยที่เหมือนใบประดับอยู่เกือบกึ่งกลางของก้านดอก ดอกตูมคล้ายรูปไข่เกลี้ยงหรือมีขนสีน้ำตาลแดงประปราย ฐานดอกเป็นหลอดตรง ยาว ๐.๘-๒ ซม. เกลี้ยง กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ


โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๔ มม.เมื่อดอกบานแยกเป็น ๒-๓ ส่วน และโค้งพับไปด้านหลัง ด้านนอกมีขนสีแดง ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกสีขาวหรือขาวแกมเขียว มี ๕ กลีบ ขนาดไม่เท่ากันรูปไข่กลับกว้าง ยาว ๔-๕ มม. ก้านกลีบยาว ๒-๓ มม. ด้านนอกมีขนสีน้ำตาลแดงประปราย ขอบกลีบเป็นคลื่นเกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร ที่สมบูรณ์ ๓ เกสร ก้านชูอับเรณูเกลี้ยง ยาวเท่ากับกลีบดอก อับเรณูสีแดง รูปรี ยาว ๒-๓ มม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ๗ เกสร รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๘ มม. เกลี้ยง มี ๑ ช่อง ออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรเพศเมียแบบก้นปิด เบี้ยว

 ผลแบบผลแห้งไม่แตก เป็นฝักแบน รูปขอบขนาน กว้าง ๒.๗-๔.๘ ซม. ยาว ๑๑.๕-๑๘.๕ ซม. ปลายผลเป็นติ่งแหลม ผลอ่อนสีเขียวอ่อนแกมสีน้ำตาล ผลแก่สีน้ำตาลดำ เมล็ดทรงรูปไข่ แบน ยาว ๕-๘ มม. มี ๑๐-๒๕ เมล็ด

 ชงโคชนิดนี่มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบตามป่าดิบที่สูงจากระดับทะเล ๕๐-๒๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนสิงหาคมถึงเมษายน ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เมียนมา จีน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชงโค ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Phanera glauca Wall. ex Benth.
ชื่อสกุล
Phanera
คำระบุชนิด
glauca
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel
- Bentham, George
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel (1786-1854)
- Bentham, George (1800-1884)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาวนันทวรรณ สุปันตี