ไม้พุ่มหรือไม้พุ่มรอเลื้อย มักมีกิ่งเลื้อยทอดนอนไปตามพื้น มีรากอากาศออกตามข้อสำหรับยึดเกาะ กิ่งอ่อนมีขน ประปราย ทั้งขนนุ่มสีขาวและขนค่อนข้างสาก กิ่งแก่ค่อนข้างเกลี้ยง ภายในส่วนที่เป็นปล้องมักกลวง ทุกส่วน มียาง ใบเดี่ยว เรียงสลับหรือเรียงสลับระนาบเดียว รูปไข่ รูปหัวใจ หรือคล้ายรูปสามเหลี่ยม อาจพบเว้าเป็นพู ไม่เท่ากัน ๒-๕ พู มักเบี้ยว ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายผลรวมในโพรงฐานช่อดอก ออกเดี่ยวตามซอกใบ ช่อดอกเป็นกระเปาะ รูปทรงเกือบกลมหรือรูปทรงรี ปลายกระเปาะมีช่องเปิด โคนกระเปาะคอดเรียวคล้าย ก้าน ผลแบบผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปทรงเกือบกลมหรือรูปทรงรี มีขนแข็งและขนนุ่มสากระคายค่อนข้าง หนาแน่น สุกสีแดงหรือสีน้ำตาลแกมสีแดง ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ทรงรูปไข่ ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
เดื่อเดี่ยวเป็นไม้พุ่มหรือไม้พุ่มรอเลื้อย สูงได้ถึง ๓ ม. พบน้อยที่สูงได้ถึง ๖ ม. มักมีกิ่งเลื้อยทอดนอนไป ตามพื้น มีรากอากาศออกตามข้อสำหรับยึดเกาะ กิ่งอ่อน มีขนประปราย ทั้งขนนุ่มสีขาวและขนค่อนข้างสาก กิ่งแก่ ค่อนข้างเกลี้ยง ภายในส่วนที่เป็นปล้องมักกลวง ทุกส่วน มียาง
ใบเดี่ยว เรียงสลับหรือเรียงสลับระนาบเดียว รูปไข่ รูปหัวใจ หรือคล้ายรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๑-๑๐ ซม. ยาว ๓-๑๕ ซม. อาจพบเว้าเป็นพูไม่เท่ากัน ๒-๕ พู ปลาย แหลมหรือเรียวแหลม โคนเว้ารูปหัวใจ มักเบี้ยว ขอบ หยักซี่ฟัน แผ่นใบค่อนข้างบาง ด้านบนสีเขียวอ่อนหรือ สีเขียวเข้ม มีขนแข็งหรือขนสาก ด้านล่างสีจางกว่า มีขน สากแข็งประปรายถึงหนาแน่น เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๖ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดไปใกล้ขอบใบ เส้นแขนง ใบที่อยู่ใกล้โคนใบยาว ๑ ใน ๓ ถึง ๑ ใน ๒ ของความยาว แผ่นใบมีต่อมผิวมันขนาดเล็กที่ซอกระหว่างเส้นกลางใบ กับโคนเส้นแขนงใบเส้นที่อยู่ใกล้โคนใบหรือไม่มี เส้นใบ ย่อยแบบร่างแห เห็นเด่นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๑- ๑๐ ซม. มีขนสีขาว หูใบหุ้มยอดอ่อนรูปไข่หรือรูปใบหอก กว้างประมาณ ๒ มม. ยาว ๓-๕ มม. อาจพบยาวได้ถึง ๑ ซม. ค่อนข้างเกลี้ยง มักร่วงง่าย
ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายผลรวมใน โพรงฐานช่อดอก ออกเดี่ยวตามซอกใบ ช่อดอกเป็นกระ- เปาะ รูปทรงเกือบกลมหรือรูปทรงรี กว้าง ๐.๘-๑.๕ ซม. โคนกระเปาะคอดเรียวคล้ายก้าน ยาวได้ถึง ๒.๕ ซม. มีขนแข็งถึงขนนุ่มค่อนข้างหนาแน่น สากระคาย ปลาย กระเปาะมีช่องเปิดกว้างประมาณ ๓ มม. รอบช่องเปิดมี ปุ่มนูน ๔-๖ ปุ่ม ก้านช่อยาว ๐.๒-๒ ซม. ใบประดับ ๓ ใบ เรียงเป็นวงรอบฐานช่อ รูปคล้ายสามเหลี่ยม ยาว ๐.๕-๑ มม. ดอกมีจำนวนมากและมีขนาดเล็กมาก อยู่ค่อนข้าง หนาแน่นภายในโพรงฐานช่อดอก แต่ละดอกมีกลีบรวม สีขาว ช่อดอกเพศผู้มีดอกเพศผู้ที่สมบูรณ์ มีเกสรเพศผู้ ๑ เกสร และมีดอกเพศเมียที่เป็นหมันซึ่งมีก้านยอดเกสร เพศเมียสั้น ช่อดอกเพศเมียมีดอกเพศเมียที่สมบูรณ์ซึ่งมี ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว และมักมีดอกไร้เพศปะปนอยู่ ด้วย ดอกเพศเมียมีรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียติดด้านข้างของรังไข่ เกลี้ยง หรือมีขน ยอดเกสรเพศเมียรูปคล้ายทรงกระบอกปลายตัด
ผลแบบผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปทรงเกือบ กลมหรือรูปทรงรี กว้าง ๐.๘-๑.๕ ซม. มีขนแข็งถึงขนนุ่ม ค่อนข้างหนาแน่น สากระคาย สุกสีแดงหรือสีน้ำตาลแกม สีแดง ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ทรงรูปไข่ ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
เดื่อเดี่ยวมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวัน ตกเฉียงใต้ พบตามป่าดิบแล้ง ริมแม่น้ำ ลำธาร ที่สูงตั้งแต่ ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๓๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผล เดือนมกราคมถึงเมษายน ในต่างประเทศพบที่อินเดีย ภูฏาน บังกลาเทศ เมียนมา จีนตอนใต้ (ยูนนาน) และ กัมพูชา.