ชื่ออื่น ๆ

เถาวัลย์แดง (นครราชสีมา); สะครือ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่)

     เดื่อดินชนิดนี้เป็นไม้รอเลื้อย ทุกส่วนมียางสีขาว คล้ายน้ำนม แตกกิ่งมาก กิ่งอ่อนมีขนประปราย กิ่งแก่ เกลี้ยงและมีช่องอากาศ
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแกมรูป ใบหอกหรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ กว้าง ๑.๕- ๖ ซม. ยาว ๓-๑๔ ซม. ปลายแหลมมนหรือมน โคนรูป ลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษถึงค่อนข้างหนา คล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงหรือมีขนประปรายทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๔ เส้น ปลายโค้งจดกันใกล้ขอบ ใบ โคนเส้นกลางใบด้านบนมีต่อมเล็ก ๆ เป็นกระจุก ก้านใบยาว ๐.๕-๑.๔ ซม. บริเวณข้อระหว่างโคนก้านใบ มีต่อมเล็ก ๆ เรียงเป็นแถว
     ช่อดอกแบบช่อกระจุก อาจแยกหรือไม่แยก แขนง ออกที่ยอดหรือข้างโคนก้านใบ ทั้งช่อยาว ๓.๕-๑๔ ซม. ก้านช่อยาว ๓-๖.๕ ซม. ใบประดับมีขนาดเล็กมาก ก้านดอกยาว ๑.๕-๒ ซม. ดอกสีขาว มีกลิ่นหอม กลีบ เลี้ยง ๕ กลีบ โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อยหรือแยกจากกัน แต่ละกลีบรูปไข่แกมรูปใบหอก กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๑.๕- ๓.๕ มม. ด้านนอกมีขนหรือเกลี้ยง ขอบมีขนครุย โคน กลีบเลี้ยงด้านในแต่ละกลีบมีต่อมเล็ก ๆ ๒ ต่อม กลีบดอก โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดแคบ โป่งพองบริเวณคอหลอด กลีบดอก ยาว ๐.๖-๑.๓ ซม. ด้านนอกเกลี้ยง ด้านใน บริเวณรอบปากคอหลอดมีขนเป็นกลุ่ม ๆ ๕ กลุ่ม ปลาย หลอดแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่กลับแกมรูปลิ่ม เบี้ยวเล็ก น้อย กว้างประมาณ ๔ มม. ยาว ๕-๘.๕ มม. ปลายตัด แกมมน แฉกกลีบดอกเรียงซ้อนเหลื่อมไปทางขวาใน ดอกตูม บิดเวียนไปทางซ้ายเมื่อดอกบาน เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดใกล้คอหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณู รูปคล้ายหัวลูกศร กว้างประมาณ ๐.๘ มม. ยาวประมาณ ๓ มม. เรียงชิดกัน เกาะแนบกับยอดเกสรเพศเมียและ โผล่พ้นปากหลอดกลีบดอก จานฐานดอกเป็นเกล็ดเล็ก ๆ ๕ เกล็ด เรียงเป็นวง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ รังไข่ แยก จากกัน ทรงรูปไข่ ยาว ๑-๑.๒ มม. แต่ละรังไข่มี ๑ ช่อง มี ออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเชื่อมติดกัน ยาว ๐.๖-๑.๓ ซม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม รูปทรงรี คอด ตามแนวขวางเล็กน้อย

     ผลแบบผลแห้งแตกแนวเดียว รูปทรงกระบอก แคบ เรียว กว้าง ๓-๕ มม. ยาว ๑๐-๓๐ ซม. ออกเป็นคู่ โค้งเข้าหากัน เมล็ดแบน รูปแถบ กว้าง ๑.๕-๓ มม. ยาว ๒-๓.๕ ซม. ปลายด้านหนึ่งมีขนสีขาวเป็นพู่ ยาว ๒-๓.๕ ซม.
     เดื่อดินชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศ ไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวัน ออก และภาคตะวันตกเฉียงใต้ พบตามชายป่า ป่าเต็งรัง และป่าผลัดใบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๑,๐๐๐ ม. ออกดอกเดือนเมษายนถึงกรกฎาคม เป็นผล เดือนสิงหาคมถึงมกราคม ในต่างประเทศพบที่อินเดีย จีน ญี่ปุ่น และเวียดนาม.