กระเพาะปลา

Finlaysonia obovata Wall.

ไม้เถาเนื้อแข็ง มียางขาว ใบเรียงตรงข้าม รูปไข่กลับแผ่นใบอวบ ด้านบนสีเขียวเข้ม แขนงช่อดอกและก้านดอกสีม่วงแดง ดอกเล็ก สีม่วงอมชมพูขอบขาว รูปกงล้อ กะบัง รอบสีขาว ตอนปลายเป็นเส้นยาว ๕ เส้น ฝักใหญ่ ออกเป็นคู่รูปไข่ปลายแหลมและม้วนงอ เมล็ดรูปไข่ มีขนเป็นพู่ที่ปลาย

กระเพาะปลาเป็นไม้เถาเนื้อแข็ง มียางขาว ลำต้นเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่กลับ กว้าง ๓.๕-๘ ซม. ยาว ๗-๑๕ ซม. ปลายมนและเป็นติ่งหนาม โคนสอบ ขอบเรียบ แผ่นใบอวบ ด้านบนสีเขียวเป็นมัน ด้านล่างสีอ่อนกว่า ก้านใบอวบหนา มักมีสีแดง ยาว ๑-๒.๕ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามง่ามใบ แตกแขนงแบบสองหรือสามง่าม แขนงช่อดอกและก้านดอกอวบหนา สีม่วงแดงมีขน มีใบประดับขนาดเล็กรูปสามเหลี่ยมตามแขนงช่อดอก และที่ก้านดอก ดอกเล็ก สีม่วงอมชมพู ขอบขาว เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๗ ซม. กลิ่นเหม็น กลีบเลี้ยงเล็ก มี ๕ กลีบ มีขนยาว กลีบดอกรูปกงล้อ โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยก เป็นกลีบรูปไข่ ๕ กลีบ ด้านในมีขนยาวสีขาว กะบังรอบสีขาว


ตอนปลายเป็นเส้นยาว ๕ เส้น ติดอยู่บนกลีบดอกตรงกับด้านหลังของก้านชูอับเรณู เกสรเพศผู้ ๕ อัน ติดอยู่ในหลอดดอกแยกจากกันล้อมรอบยอดเกสรเพศเมีย ตอนปลายอับเรณูแผ่เป็นแผ่นแบนปลายแหลมและโค้งงอ อับเรณูมี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีกลุ่มเรณู ๒ กลุ่ม กลุ่มเรณูติดกับแกนยาวซึ่งมีอยู่ ๕ อัน รูปร่างคล้ายช้อนติดอยู่รอบยอดเกสรเพศเมีย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ แยกจากกัน แต่ละส่วนมีออวุลจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียมีขนาดใหญ่ รูปห้าเหลี่ยม ยอดแบน

 ฝักใหญ่ ออกเป็นคู่ ด้านบนสีม่วงอมชมพู ด้านล่างสีเขียวรูปไข่ปลายแหลมและม้วนงอ กว้างประมาณ ๓.๕ ซม. ยาวประมาณ ๕ ซม. มีสันใหญ่คล้ายครีบตามยาวฝัก และมีสันเล็ก ๆ แทรกหลายสัน เมื่อแก่จะแตกด้านเดียว มีเมล็ดจำนวนมาก รูปไข่ มีขนเป็นพู่ที่ปลาย

 กระเพาะปลามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยตามป่าชายเลน ออกดอกและเป็นผลระหว่างเดือนตุลาคมถึงมีนาคม ในต่างประเทศพบที่สิงคโปร์ มาเลเซีย และอินโดนีเซีย

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กระเพาะปลา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Finlaysonia obovata Wall.
ชื่อสกุล
Finlaysonia
คำระบุชนิด
obovata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1786-1854)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา