ชื่ออื่น ๆ

ตานกล่อม (ชุมพร); ตานพร้าว, ว่านดอกดิน (สุราษฎร์ธานี)

ตานซ่านเป็นเฟิร์นขึ้นบนพื้นดินหรือพื้นทรายลำต้นสั้นหรือกึ่งตั้งตรง เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒-๔ มม. มีรากและขนหนาแน่น ขนมีลักษณะเป็นข้อ ยาว ๑-๒ มม. สีน้ำตาลเป็นมันวาว

 ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่เป็นกระจุกตั้งขึ้น แผ่นใบแตกแขนงเป็นคู่ ๒-๘ ครั้ง แผ่ออกคล้ายพัด สีเขียว เกลี้ยงเป็นมัน แต่ละแฉกรูปแถบ กว้าง ๓-๕ มม. ยาว ๑๐-๕๕ ซม. แฉกใบปลายสุดกว้าง ๑-๑.๕ มม. ขอบใบเรียบแผ่นใบหนาเหนียว เป็นมัน เส้นใบขนานตามความยาวของแผ่นใบ บริเวณใกล้ปลายใบจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเมื่อซอโรฟอร์เจริญเต็มที่ ก้านใบยาว ๑๐-๓๐ ซม. โคนก้านใบสีน้ำตาลแดง สอบแคบ

 ซอโรฟอร์หรือส่วนที่ยื่นออกมาชูอับสปอร์รูปคล้ายนิ้วมือ ยาว ๒-๗ มม. เกิดเป็นกลุ่มที่ปลายใบ แต่ละกลุ่มมีซอโรฟอร์ ๙-๑๓ อัน เมื่อยังอ่อนรูปคล้ายกำปั้นสีเขียว และแผ่ออกเป็นรูปคล้ายหวีหรือรูปพัดเมื่อเจริญ

 ตานซ่านมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคใต้ มักพบตามหาดทรายใต้ร่มไม้หรือตามไหล่เขา ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลปานกลางถึงประมาณ ๑,๐๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่มาดากัสการ์ อินเดีย ปากีสถาน เมียนมา จีนตอนใต้ ญี่ปุ่นตอนใต้ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู จนถึงออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และโปลินีเซีย.