เข็มขนเป็นไม้พุ่ม สูง ๑-๒ ม. ลำต้นหรือกิ่งแก่เรียบ สีเทาอ่อน เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง กิ่งอ่อนมีขนยาวหนาแน่น

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรีหรือรูปใบหอกกลับ กว้าง ๒.๕-๖.๕ ซม. ยาว ๑๐-๒๒ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนสอบ ขอบเรียบ แผ่นใบบาง ด้านบนมีขนสาก ด้านล่างมีขนนุ่มหนาแน่น เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๑๐ เส้น ปลายเส้นโค้งจรดกันก่อนถึงขอบใบ เส้นใบย่อยพอเห็นได้ทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๑-๒.๕ ซม. มีขนนุ่มทั่วไป หูใบระหว่างก้านใบบาง รูปสามเหลี่ยมปลายแหลม มีขนแน่นทางด้านนอก

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อน ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง โคนช่อใหญ่และช่อย่อยมีใบประดับ ๑ คู่ ทุกส่วนของช่อมีขน ดอกสีขาว รูปดอกเข็ม ยาว ๒-๒.๕ ซม. กลีบเลี้ยงติดกันเป็นกรวยเล็ก ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายขอบหยักเป็นติ่งสั้น ๔ ติ่ง มีขนแน่นทั้ง ๒ ด้าน กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดเรียว ปลายแยกเป็นแฉกรูปขอบขนาน ๔ แฉก ส่วนที่เป็นหลอดยาวประมาณ ๒ เท่าของส่วนที่เป็นแฉก เมื่อดอกบานเต็มที่ปลายแฉกพับมาทางโคนหลอด ทุกส่วนของกลีบดอกมีขนสั้นทางด้านนอก และตามขอบมีขนครุย เกสรเพศผู้มี ๔ อัน เรียงสลับกับแฉกกลีบดอก ยาวพ้นหลอดกลีบดอก รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒(๔) ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวยาว ยื่นพ้นหลอดกลีบดอก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๗ มม. ปลายผลด้านบนมักมีส่วนของกลีบเลี้ยงติดอยู่ ผลสุกสีดำ มี ๑(-๒) เมล็ด เมล็ดกลมขนาดใกล้เคียงกับผล

 เข็มขนมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันตกและภาคใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณชื้นและชายป่าดิบ ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๑๐๐-๘๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่จีนตอนใต้ อินเดีย ศรีลังกา พม่า มาเลเซีย ไปจนถึงออสเตรเลีย.