ชื่ออื่น ๆ

เขาควาย, มะแง่ง

กระจ่อมเป็นไม้น้ำ ลักษณะลำต้นและใบคล้ายกระจับแต่เล็กกว่า

 ใบมี ๒ แบบ ใบที่โคนต้นเป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ ใบย่อยเป็นเส้นคล้ายราก เรียงตรงข้าม ส่วนใบที่ลอยน้ำเป็นใบเดี่ยว รูปสามเหลี่ยม กว้าง ๒.๕-๔ ซม. ยาว ๓.๕-๕.๕ ซม. ขอบจักฟันเลื่อย แผ่นใบด้านบนสีเขียวเป็นมัน

 ดอกเดี่ยว ออกตามง่ามใบ สีม่วงอ่อนเกือบขาว มีก้านส่งดอกลอยเหนือน้ำ กลีบเลี้ยง ๔ กลีบ โคนติดกันเล็กน้อยปลายแยก กลีบดอก ๔ กลีบ เกสรเพศผู้ ๔ อัน รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ผลแข็ง มีหนามแข็ง ๔ อัน ผลแก่สีดำ ความกว้างรวมหนาม ๑-๒ ซม.

 กระจ่อมมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง ในต่างประเทศพบที่ญี่ปุ่น อินเดีย บังกลาเทศ ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย และแอฟริกาใต้ ผลกินได้