ตาเสือแดง ๒

Dysoxylum angustifolium King

ไม้ต้นขนาดเล็ก กิ่งมักลู่ เปลือกต้นสีเทา ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียน มีใบย่อย ๘-๑๔ ใบ เรียงตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปรีถึงรูปใบหอกแคบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกเชิงประกอบกึ่งช่อกระจะ ออกตามซอกใบ ดอกสีขาว มีกลิ่นคล้ายกลิ่นกระเทียม ผลแบบผลแห้งแตก ทรงรูปไข่กลับกว้าง มี ๔ พู ผลแก่สีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีขาวแกมสีชมพูอ่อนถึงแกมสีชมพูอมม่วง ค่อนข้างเกลี้ยง เปลือกผลมีน้ำยางสีขาว ส่วนใหญ่แตกเป็น ๔ เสี่ยง เมล็ดสีแดงหรือสีแดงอมส้ม ทรงรูปไข่แกมรูปทรงกระบอก ขั้วเมล็ดเรียวยาว สีขาว

ตาเสือแดงชนิดนี้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๐ ม. กิ่งมักลู่ เปลือกต้นสีเทา

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียน ยาว ๑๕-๓๐ ซม. มีใบย่อย ๘-๑๔ ใบ เรียงตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปรีถึงรูปใบหอกแคบ กว้าง ๑.๕-๒.๕ ซม. ยาว ๘.๕-๒๐ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม บางครั้งอาจเบี้ยว ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบค่อนข้างหนา เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน ด้านบนเป็นมัน เส้นใบเป็นร่องทางด้านบน นูนเด่นชัดทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละประมาณ ๑๐ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดขึ้นไปใกล้ขอบใบ เส้นใบเห็นชัด ก้านใบยาวประมาณ ๔.๕ ซม. ด้านบนมักแบน โคนก้านป่องเล็กน้อย ก้านใบย่อยยาว ๓-๖ มม. สีค่อนข้างดำคล้ำเมื่อแห้ง

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกเชิงประกอบกึ่งช่อกระจะ ยาวได้ถึง ๑ ม. ช่อแขนงยาวได้ถึง ๔ ซม. ออกตามซอกใบ ใบประดับและใบประดับย่อยรูปสามเหลี่ยม ขนาดเล็ก ยาวประมาณ ๑ มม. ติดทน มีขน ดอกสีขาว มีกลิ่นคล้ายกลิ่นกระเทียม ก้านดอกสั้น ยาวประมาณ ๓ มม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยตื้น เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒.๕ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. ปลายแยกเป็นแฉกลึก ๔ แฉก ด้านนอกมีขน กลีบดอก ๔ กลีบ สีขาว แต่ละกลีบรูปแถบแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๒.๕-๔ มม. ยาว ๑.๕-๒ ซม. ปลายแหลมและงุ้ม ด้านนอกเกลี้ยงถึงมีขนเล็กน้อย ด้านในเกลี้ยง เรียงจดกันในดอกตูม เกสรเพศผู้ ๘ เกสร โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว ปลายหลอดตัดหรือแยกเป็นแฉกเล็ก ๘ แฉก เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน ส่วนปลายก้านชูอับเรณูที่แยกกันเล็กน้อยอยู่ใกล้ขอบปากหลอดและมีอับเรณูติดอยู่ด้านใน อับเรณูทรงรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขนาดเล็ก ยาวประมาณ ๑ มม. ยาวไม่พ้นปากหลอดเกสรเพศผู้ จานฐานดอกคล้ายหลอด สูงประมาณ ๔ มม. สูงกว่ารังไข่ เกลี้ยงหรือมีขนทั้ง ๒ ด้าน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีขน มี ๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเป็น ๔ เหลี่ยม ยาวใกล้เคียงกับหลอดเกสรเพศผู้มีขน ยอดเกสรเพศเมียค่อนข้างกลมแป้น ขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ มม.

 ผลแบบผลแห้งแตก ทรงรูปไข่กลับกว้าง มี ๔ พู กว้าง ๑.๕-๒.๕ ซม. ยาว ๑.๕-๓ ซม. อาจพบขนาดใหญ่และยาวได้ถึง ๗ ซม. ผลแก่สีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีขาวแกมสีชมพูอ่อนถึงแกมสีชมพูอมม่วง ค่อนข้างเกลี้ยง ส่วนใหญ่แตกเป็น ๔ เสี่ยง เปลือกผลมีน้ำยางสีขาว เมล็ดสีแดงหรือสีแดงอมส้ม ทรงรูปไข่แกมรูปทรงกระบอก กว้างได้ถึง ๒ ซม. ยาวได้ถึง ๔ ซม. มีก้านเมล็ดเป็นเส้นเรียวสีขาว ยาว ๑-๒ ซม. ขั้วเมล็ดเรียวยาว สีขาว

 ตาเสือแดงชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามเขาหินปูน ริมตลิ่งแม่น้ำ ลำธาร ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๓๕๐-๖๕๐ ม. ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม เป็นผลเดือนเมษายนถึงกันยายน ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคมาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตาเสือแดง ๒
ชื่อวิทยาศาสตร์
Dysoxylum angustifolium King
ชื่อสกุล
Dysoxylum
คำระบุชนิด
angustifolium
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- King, George
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1840-1909)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์