ตาตุ่มลาวเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง ๒ ม. ลำต้นเกลี้ยง มีน้ำยางสีขาว
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่กลับ พบบ้างที่เป็นรูปรี กว้าง ๒-๔.๕ ซม. ยาว ๔-๑๓.๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนมน ขอบจักฟันเลื่อย ที่ปลายจักเป็นต่อม แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๒ เส้น ปลายโค้งเชื่อมกันใกล้ขอบใบ เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาวประมาณ ๕ ซม. หูใบรูปไข่ กว้าง ๐.๕-๐.๖ มม. ยาว ๐.๓-๑.๕ มม. ขอบเป็นชายครุย ร่วงง่าย
ดอกแยกเพศร่วมต้นร่วมช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ยาวได้ถึง ๒ ซม. ออกตามซอกใบหรือที่ปลายยอด ดอกเพศเมียมี ๑ ดอกที่โคนช่อ นอกนั้นเป็นดอกเพศผู้ ใบประดับมีต่อม ๒ ต่อม ดอกมีกลีบเลี้ยง ๓ กลีบ ไม่มีกลีบดอกและจานฐานดอก ดอกเพศผู้สีเขียวอ่อน เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ มม. ไม่มีก้านดอก กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๐.๕-๑.๕ มม. ยาว ๑.๒-๒.๕ มม. เกสรเพศผู้ ๓ เกสร แยกกัน ก้านชูอับเรณูยาว ๑.๖-๕ มม. อับเรณูมี ๒ ช่อง กว้างประมาณ ๐.๔ มม. ยาว ๐.๖-๐.๗ มม. ไม่มีเกสรเพศเมียเป็นหมัน ดอกเพศเมียสีเขียวถึงสีออกแดง เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ มม. ก้านดอกสั้นมาก กลีบเลี้ยงรูปไข่ กว้างประมาณ ๑.๘ มม. ยาวประมาณ ๑.๖ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบกว้างและยาวประมาณ ๒ มม. มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๐.๘-๓ มม. แยกเป็น ๓ แฉก ยอดเกสรเพศเมียยาว ๐.๙-๑.๒ มม.
ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกลมแป้น สีเขียวกว้าง ๕-๖ มม. ยาว ๐.๘-๑.๒ ซม. มี ๓ พู เกลี้ยง แกนกลางผลยาวประมาณ ๘ มม. เมล็ดรูปทรงค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๔.๕ มม. มีจุกขั้วติดอยู่กับแกนกลางผลเมื่อผลแตก มี ๑-๓ เมล็ด
ตาตุ่มลาวมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบในป่าดิบ ป่าผลัดใบ ขึ้นใกล้น้ำ บนเขาหินปูน ที่สูงใกล้ระดับทะเลปานกลางได้ถึง ๖๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่ลาว.