ดูกไก่เป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง ๓ ม. กิ่งอ่อนมักเป็นสันสี่เหลี่ยม
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ส่วนมากรูปรี หรือรูปไข่ แต่อาจพบรูปไข่กลับหรือรูปรีแคบบ้าง กว้าง ๑.๕-๑๐ ซม. ยาว ๕-๒๐ ซม. พบน้อยที่ยาวน้อยกว่า ๓.๕ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบบาง เกลี้ยง ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีจางกว่า เส้นแขนงใบข้างละ ๕-๑๓ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้น ถัดไปก่อนถึงขอบใบ เห็นชัดทางด้านล่าง เส้นใบย่อยแบบ ร่างแห เห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๐.๓-๒ ซม. เกลี้ยง หูใบ ระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยม ยาว ๑-๓.๕ มม. ปลายแยก เป็นแฉกแหลม ๒ แฉก ขนาดเล็ก มักร่วงง่าย
     ช่อดอกคล้ายช่อกระจุก ออกที่ยอดหรือตาม ซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ใบประดับและใบประดับย่อยมักลด รูป ก้านช่อสั้นมาก อาจพบที่ยาวได้ถึง ๔.๕ มม. มี ๑-๔ ดอก ก้านดอกสั้นเห็นไม่ชัดเจน กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน เป็นหลอด กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๒-๔ มม. ปลายค่อนข้าง ตัด ขอบหยักซี่ฟันเล็ก ๆ ๔-๕ หยัก ยาวประมาณ ๑ มม. ด้านนอกเกลี้ยงหรือมีขน ดอกสีขาว มีกลิ่นหอม โคนเชื่อม ติดกันเป็นหลอดเรียว กว้าง ๑.๕-๒ มม. ยาว ๑.๓-๓ ซม. ปลายแยกเป็น ๔-๕ แฉก รูปสามเหลี่ยมแกมรูปใบหอก กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๐.๗-๒ ซม. เกลี้ยงหรือมีขนที่ปลาย แฉก ขอบกลีบจดกันในดอกตูม เกสรเพศผู้ ๔-๕ เกสร ติด ที่บริเวณเหนือกลางหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาว ๐.๘-๑.๕ มม. เกลี้ยง อับเรณูรูปแถบ กว้าง ๐.๖-๐.๘ มม. ยาว ๒.๕-๔ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่อง มีออวุล ๑ เม็ด มีก้านยอดเกสรเพศเมีย ๒ แบบ แบบแรก ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยาว ๓-๗.๕ มม. และมียอด เกสรเพศเมียยาว ๑-๓.๕ มม. แบบที่ ๒ ก้านยอดเกสรเพศ เมียยาว ยาว ๑.๑-๒.๒ ซม. และมียอดเกสรเพศเมียยาว ๑.๓-๓.๖ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็น ๒ พู ขนาดเล็ก
     ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรีหรือรูปทรง ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๖ มม. มีกลีบเลี้ยง ติดทน สุกสีม่วงคล้ำถึงสีน้ำเงินค่อนข้างดำ เมล็ดมีเกราะ แข็งหุ้ม
     ดูกไก่มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทาง ภาคตะวันตกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามเขาหินปูน ป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๖๐๐ ม. ออกดอก และเป็นผลเดือนมีนาคมถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่ เมียนมาตอนใต้และคาบสมุทรมาเลเซีย.