จำ

Ardisia furva Ridl.

ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก กิ่งรูปทรงกระบอกหรือเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนหนาแน่นสีเหลืองอมน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปใบหอกถึงรูปใบหอกแกมรูปรี ด้านล่างมีขนหนาแน่นโดยเฉพาะตามเส้นกลางใบ และมีต่อมเล็กสีดำ ช่อดอกคล้ายช่อซี่ร่มเชิงประกอบ ออกตามซอกใบดอกสีชมพู ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปค่อนข้างกลม มี ๑ เมล็ด

จำเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง ๕ ม. กิ่งรูปทรงกระบอกหรือเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย กิ่งอ่อนมีขนสีเหลืองอมน้ำตาลหนาแน่น

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปใบหอกถึงรูปใบหอกแกมรูปรี กว้าง ๒-๔.๕ ซม. ยาว ๗-๑๗ ซม. ปลายเรียวแหลมโคนแหลมหรือสอบคล้ายรูปลิ่ม ขอบเรียบ ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนหนาแน่นโดยเฉพาะตามเส้นกลางใบ และมีต่อมเล็กสีดำจำนวนมากเห็นชัดเจน เส้นแขนงใบข้างละ ๑๕-๑๘ เส้น เส้นใบย่อยเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๐.๕-๑.๕ ซม.

 ช่อดอกคล้ายช่อซี่ร่มเชิงประกอบ ออกตามซอกใบ มีขนสีเหลืองอมน้ำตาลหนาแน่น ทั้งช่อยาว ๑.๕-๕ ซม. ก้านช่อยาว ๑.๕-๒ ซม. แต่ละช่อย่อยมี ๔-๕ ดอก ดอกสีชมพู ก้านดอกยาว ๐.๘-๑.๓ ซม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ ๒ มม. ติดทน โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่แกมรูปรี กว้างประมาณ ๑.๒ มม. ยาวประมาณ ๑.๕ มม. ปลายมนด้านนอกมีขนและมีต่อมเล็ก ๆ สีคล้ำ ขอบมีขนครุยกลีบดอกสีชมพู โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปรี กว้างประมาณ ๓ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแหลม มีต่อมเล็ก ๆ กระจายทั่วไป รูปค่อนข้างกลมหรือเรียวยาวสีม่วงคล้ำถึงสีดำ เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดที่โคนหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๓ มม. ปลายเป็นติ่งแหลมอ่อน ด้านหลังมีต่อมโปร่งแสงประปราย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวประมาณ ๓.๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียเล็กแหลม

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๓ มม. มี ๑ เมล็ด

 จำเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย จัดเป็นพืชหายาก มีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคใต้ พบขึ้นในป่าดิบตามที่ชื้นหรือริมแหล่งน้ำ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๔๐๐ ม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จำ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ardisia furva Ridl.
ชื่อสกุล
Ardisia
คำระบุชนิด
furva
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Ridley, Henry Nicholas
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1855-1956)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์