ชื่ออื่น ๆ

ดอกไข่ปู (เลย)

ขางหางเหล็กเป็นไม้พุ่ม สูงได้ถึง ๒ ม. ลำต้นเป็นร่อง ตั้งตรง มีขนเป็นใยปกคลุม

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่กลับหรือรูปใบหอก กว้างประมาณ ๗ ซม. ยาวประมาณ ๑๔ ซม. ปลายค่อนข้างแหลม โคนมน ขอบจักซี่ฟันละเอียดไม่สม่ำเสมอ ด้านบนค่อนข้างสากมือ ด้านล่างมีขนเป็นใยสีขาว เส้นแขนงใบข้างละ ๑๐-๑๒ เส้น ขนานกัน เส้นใบย่อยเห็นชัดทางด้านบน ก้านใบยาวประมาณ ๑ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายยอด ประกอบด้วยช่อย่อยแบบช่อกระจุกแน่น เรียงตัวคล้ายช่อซี่ร่ม แต่ละช่อมีขนสีขาวนุ่ม วงใบประดับชั้นนอกมี ๒-๓ ใบ รูปแถบ ยาวประมาณ ๓ มม. มีขนสีขาวนุ่มคล้ายเส้นไหม วงใบประดับชั้นในปลายแหลม ยาวประมาณ ๕ มม. ดอกวงนอกมี ๖-๘ ดอก รูปลิ้น ดอกวงในมีจำนวนมาก กลีบเลี้ยงเป็นพู่สีขาว กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็นแฉกรูปสามเหลี่ยม ๕ แฉก มีเส้นกลีบ ๓ เส้น เกสรเพศผู้ ๕ อัน อับเรณูรูปไข่ติดกันทางด้านข้างเป็นหลอด หุ้มรอบก้านยอดเกสรเพศเมีย มีรยางค์ที่ปลาย รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ค่อนข้างเกลี้ยง รูปทรงกระบอก มี ๑ ช่อง และมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ แฉก ปลายตัด มีตุ่มทั่วไป

 ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ยาวประมาณ ๒ มม. มี ๕ สัน มีตุ่ม

 ขางหางเหล็กมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบบนดอยสูง เช่น ดอยสุเทพ ดอยอินทนนท์ ดอยเชียงดาว ในต่างประเทศพบที่อินเดียและพม่า.