ชื่ออื่น ๆ

มันปู (ใต้); เสม็ดทุ่ง (นครราชสีมา)

     ดีหมีชนิดนี้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๕๐ ม. กิ่งย่อยรูป ทรงกระบอกหรืออาจเป็นสี่เหลี่ยม ตามข้อมักแบน
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามระนาบเดียว รูปรี อาจมี รูปไข่บ้าง พบน้อยมากที่เป็นรูปไข่กลับ กว้าง ๔-๑๐ ซม. ยาว ๘-๒๕ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนมนกลม บางครั้งพบสอบแหลม มักพบแบบกึ่งก้นปิด เส้นแขนงใบ ข้างละ ๖-๑๒ เส้น ก้านใบยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. หูใบเล็กมาก
     ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบ ยาว ได้ถึง ๑๒ ซม. บางครั้งแยกแขนงตั้งแต่ใกล้โคนช่อ ก้าน ช่อสั้น พบน้อยที่ยาวได้ถึง ๗ ซม. ก้านดอกยาว ๕-๙ มม. ดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๓ ซม. ดอกตูมรูปกรวยหรือ เกือบกลม ยาวมากกว่าหรือใกล้เคียงกับความกว้าง กลีบ เลี้ยงรูปสามเหลี่ยม โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปสามเหลี่ยม ขอบมีขนสั้น กลีบดอก ๕ กลีบ สี เหลือง รูปไข่กว้างหรือเกือบกลม กว้างและยาว ๓-๖ มม. มีรยางค์อยู่ด้านในคล้ายครีบ ดอกตูมกลีบดอกเรียงซ้อน เหลื่อม จานฐานดอกรูปจาน เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๕ มม. มักมีเหลี่ยมมน ๕ เหลี่ยม เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ยาว ประมาณ ๔ มม. ติดอยู่บนจานฐานดอก ก้านชูอับเรณูรูป เส้นด้าย อับเรณูรูปไข่กว้างหรือรูปรี ติดแบบไหวได้ เมื่อ แก่แตกตามยาวทางด้านใน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑๒-๑๘ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมีย สั้นมาก ยอดเกสรเพศเมียเล็กมาก
     ผลแบบผลแห้งแตกตามรอยประสาน รูปคล้าย ทรงกระบอก กว้าง ๓-๕.๕ ซม. ยาว ๑๐-๑๕ ซม. มี ๓ พู เมล็ดแบน รูปขอบขนาน กว้างประมาณ ๑ ซม. ยาวประมาณ ๕ ซม. มีปีกรอบเมล็ด เมล็ดรวมปีกกว้าง ๑.๘-๒.๕ ซม. ยาว ๖.๕-๗.๕ ซม.
     ดีหมีชนิดนี้มีการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย ทางภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบตาม ป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๗๘๐ ม. ออกดอกเดือนมกราคมถึงมิถุนายน เป็นผลเดือนมิถุนายน ในต่างประเทศพบที่อินเดีย ภูฏาน บังกลาเทศ เมียนมา กัมพูชา ลาว และภูมิภาคมาเลเซีย.