ต้างขน

Brassaiopsis ciliata Dunn

ไม้พุ่ม กิ่งมีหนาม ส่วนยอดและกิ่งมีขนหนาแน่น ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปมือ ขอบหยักเว้าลึกเป็น ๕ แฉก รูปรีถึงรูปขอบขนาน ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มเชิงประกอบ ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง มีช่อย่อย ๕-๙ ช่อ แต่ละช่อมี ๑๔-๒๐ ดอก ดอกสีค่อนข้างขาวถึงสีขาวอมเขียว ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม ปลายผลมีก้านเกสรเพศเมียติดทน มีเมล็ด ๒ เมล็ด

ต้างขนเป็นไม้พุ่ม สูงได้ถึง ๔ ม. กิ่งมีหนาม ส่วนยอดและกิ่งมีขนหนาแน่น

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปมือ ขอบหยักเว้าลึกเป็น ๕ แฉก รูปรีถึงรูปขอบขนาน กว้าง ๓-๘ ซม. ยาว ๗-๒๒ ซม. ปลายเรียวแหลม ขอบแฉกจักฟันเลื่อยถี่และมีขนครุย โคนแผ่นใบรูปหัวใจ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ มีขนแข็งประปรายทั้ง ๒ ด้าน เส้นจากโคนใบ ๕-๙ เส้น นูนทั้ง ๒ ด้าน ปลายเส้นแขนงใบโค้งเชื่อมเข้าหากัน เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๑๔-๒๒ ซม. มีกาบยื่นออกมาที่โคนก้านใบ ยาว ๑-๒ ซม. หูใบรูปใบหอกถึงรูปไข่ กว้างประมาณ ๔ มม. ยาวประมาณ ๑ ซม. ติดทน

 ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มเชิงประกอบ ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกยาว ๕-๖ ซม. มีหนาม ใบประดับรูปไข่ถึงรูปสามเหลี่ยม ร่วงง่าย มีช่อย่อย ๕-๙ ช่อ แต่ละช่อกว้าง ๒.๕-๕ ซม. ยาว ๑.๕-๕ ซม. มี ๑๔-๒๐ ดอก ก้านดอกยาว ๑-๑.๕ ซม. มีขนรูปดาวสีน้ำตาลหนาแน่นกลีบเลี้ยง ๕ กลีบ ขนาดเล็กมาก กลีบดอกสีค่อนข้างขาวถึงสีขาวอมเขียว มี ๕ กลีบ กว้างประมาณ ๑.๓ มม. ยาวประมาณ ๑.๕ มม. กลีบเรียงจดกันในดอกตูม เกลี้ยงเกสรเพศผู้ ๕ เกสร รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ยาวประมาณ ๓ มม. เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมีย ยาวประมาณ ๓.๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ก้านช่อยาว ๕-๑๓.๕ ซม. มีขนละเอียด ก้านผลยาว ๑-๒ ซม. มีผล ๘-๔๒ ผล รูปทรงกลม กว้าง ๕-๗ มม. ยาว ๕-๖ มม. สีเขียว เมื่อสุกสีดำ ก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน ยาวประมาณ ๒ มม. เปลือกผลเรียบ เกลี้ยง มีเมล็ด ๒ เมล็ด

 ต้างขนมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๑,๖๐๐-๑,๘๐๐ ม. ออกดอกเดือนกันยายนถึงพฤศจิกายน เป็นผลเดือนกุมภาพันธุ์ถึงมีนาคม ในต่างประเทศพบที่จีนและเวียดนาม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ต้างขน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Brassaiopsis ciliata Dunn
ชื่อสกุล
Brassaiopsis
คำระบุชนิด
ciliata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Dunn, Stephen Troyte
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1868-1938)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายเสกสรร ไกรทองสุข