ตาลกิ่ง

Hyphaene coriacea Gaertn.

ปาล์มลำต้นเดี่ยวหรือขึ้นเป็นกอ มี ๓-๕ ต้น เกลี้ยงหรือมีกาบใบเก่ารวมโคนก้านใบติดตามลำต้น มีขนสั้นหนานุ่มสีน้ำตาลและเกล็ดสีขาวอมเทาขนาดเล็กกระจายทั่วไปเกือบทุกส่วน ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปมือแกมขนนก ปลายแยกเป็นแฉกตามแนวรัศมีถึงกึ่งกลางใบ มี ๖๒-๗๙ แฉก ขอบก้านใบมีหนามสีดำรูปสามเหลี่ยมกระจายห่าง ๆ มีรอยแยกรูปสามเหลี่ยมด้านล่างก้านใบ ดอกแยกเพศต่างต้น สีเขียวอมเหลือง ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบ ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่ถึงรูปทรงกลม ผนังผลชั้นนอกเรียบ ผนังผลชั้นกลางเป็นเส้นใย ผลอ่อนสีเขียวอ่อน สุกสีน้ำตาลเข้ม มีเมล็ด ๑ เมล็ด

ตาลกิ่งเป็นปาล์มลำต้นเดี่ยวหรือขึ้นเป็นกอ มี ๓-๕ ต้น โคนต้นชิดกันคล้ายแตกกิ่ง สูงได้ถึง ๖ ม. ลำต้นสีน้ำตาลเข้มถึงสีดำ เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น ๒๕-๓๐ ซม. เกลี้ยงหรือมีกาบใบเก่ารวมโคนก้านใบติดตามลำต้น มีขนสั้นหนานุ่มสีน้ำตาลและเกล็ดสีขาวอมเทาขนาดเล็กกระจายทั่วไปเกือบทุกส่วน

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน มี ๘-๑๕ ใบ รูปมือแกมขนนก ปลายแยกเป็นแฉกตามแนวรัศมีถึงกึ่งกลางใบ มี ๖๒-๗๙ แฉก แต่ละแฉกรูปใบหอก ขนาดไม่เท่ากัน แฉกช่วงกลางใบมีขนาดใหญ่กว่าแฉกอื่น ๆ กว้าง ๕-๘ ซม. ยาว ๐.๙-๑ ม. แฉกช่วงใกล้โคนและใกล้ปลายเส้นกลางใบกว้าง ๑.๕-๓ ซม. ยาว ๕๐-๗๐ ซม.


พับจีบไม่เป็นระเบียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง มีเกล็ดสีขาวอมเทาขนาดเล็กกระจายทั่วไป ร่วงง่าย เส้นกลางใบยาว ๐.๕-๑ ม. นูนเด่นชัดทางด้านล่าง เส้นใบย่อยจำนวนมากขนานกับเส้นแขนงใบ ก้านใบยาว ๐.๘-๑.๗ ม. แข็ง เป็นร่องทางด้านบน ขอบมีหนามสีดำรูปสามเหลี่ยมกระจายห่าง ๆ กาบใบมีขนสั้นหนานุ่ม มีรอยแยกรูปสามเหลี่ยมด้านล่างก้านใบ

 ดอกแยกเพศต่างต้น สีเขียวอมเหลือง ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง มี ๒-๓ ช่อ ออกตามซอกใบ ช่อดอกออกจากโคนสู่ยอดแล้วต้นไม่ตาย ช่อดอกเพศผู้ยาว ๐.๙-๑.๒ ม. ปลายห้อยลง มีช่อแขนงย่อยแบบช่อเชิงลด ๑-๘ ช่อ กว้าง ๑.๒-๑.๕ ซม. ยาว ๑๘-๒๓ ซม. มีใบประดับ ๗-๘ ใบ ติดทน ใบประดับขนาดใหญ่สุดอยู่ที่ช่อแขนงย่อยใกล้โคนช่อดอก ยาว ๓๐-๓๒ ซม. ช่อย่อยแบบช่องวงข้างเดียว แต่ละช่อมี ๓ ดอก กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น ๓ แฉก กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันคล้ายก้าน ปลายแยกเป็น ๓ แฉก แต่ละแฉกรูปไข่ เรียงจดกันในดอกตูม


เกสรเพศผู้ ๖ เกสร ติดที่โคนแฉกกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูติดที่ด้านหลัง แตกตามยาว มีเกสรเพศเมียที่เป็นหมันขนาดเล็ก ช่อดอกเพศเมียมีช่อแขนงย่อยแบบช่อเชิงลด ๔-๑๒ ช่อ กว้าง ๐.๙-๒ ซม. ยาว ๑๘-๓๓ ซม. มีใบประดับประมาณ ๑๒ ใบ ติดทน ดอกออกเดี่ยว ๆ มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ ๓ กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อม มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันรูปวงแหวนติดบนกลีบดอก ปลายหยักซี่ฟัน ๖ หยัก แบน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๓ เม็ด ตั้งตรง ยอดเกสรเพศเมียสั้น ปลายแยกเป็น ๓ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่ถึงรูปทรงกลม กว้าง ๒.๕-๔ ซม. ยาว ๓-๖ ซม. ผนังผลชั้นนอกเรียบ มีช่องอากาศเป็นจุดกระจายทั่วไป ผนังผลชั้นกลางเป็นเส้นใย มักมีกลิ่นหอม ผนังผลชั้นในหนา ผลอ่อนสีเขียวอ่อน สุกสีน้ำตาลเข้ม มีกลีบเลี้ยงติดทนมีเมล็ด ๑ เมล็ด

 ตาลกิ่งเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดแถบเอธิโอเปีย โซมาเลีย เคนยา แทนซาเนีย แอฟริกาใต้ และเกาะมาดากัสการ์ ในประเทศไทยนำเข้ามาปลูกทั่วไปตามสวนสาธารณะหรือตามอาคารบ้านเรือน

 ประโยชน์ นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ เส้นใยที่ได้จากใบสามารถใช้ในงานจักสาน ทำเชือก และทำหมวก ยอดอ่อนและแกนกลางลำต้นนำมารับประทานหรือทำเป็นไวน์ได้.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตาลกิ่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Hyphaene coriacea Gaertn.
ชื่อสกุล
Hyphaene
คำระบุชนิด
coriacea
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Gaertner, Joseph
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1732-1791)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายธีรวัฒน์ ทะนันไธสง และนายพสิษฐ์ เอื้ออารีย์