ขมิ้นขาว

Curcuma mangga Valeton et Zijp

ไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า ภายในสีเหลืองอ่อน ลำต้นเทียมขึ้นเป็นกอ ใบเดี่ยว เรียงสลับรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ช่อดอกแบบช่อเชิงลด ออกจากเหง้า ใบประดับที่ปลายช่อครึ่งบนมีสีม่วง ครึ่งล่างสีขาว ไม่มีดอก ใบประดับที่กลางช่อสีขาวและมีแถบสีม่วง มีดอก ส่วนใบประดับที่โคนช่อสีเขียว ดอกสีขาวและมีแถบสีเหลืองตามยาว ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงรีเมล็ดรูปกระสวย

ขมิ้นขาวเป็นไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้าภายในสีเหลืองอ่อน ลำต้นเทียมเกิดจากกาบใบเรียงสลับและโอบซ้อนกันชูเหนือดิน ขึ้นเป็นกอ สูง ๑-๑.๕ ม. แต่ละต้นมีใบ ๕-๗ ใบ

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกแกมรูปขอบขนานใบเล็กสุด กว้าง ๗-๑๒ ซม. ยาว ๑๖-๓๒ ซม. ใบใหญ่สุดกว้าง ๑๓-๑๕ ซม. ยาว ๕๖-๖๐ ซม. ปลายยาวคล้ายหางโคนมีครีบ ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น ก้านใบยาว ๑๒-๑๕ ซม. ลิ้นใบแคบและมีขนตามขอบ

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลด ออกจากเหง้า ยาวประมาณ ๑๕ ซม. ก้านช่อยาวใกล้เคียงกับช่อดอก ใบประดับที่ปลายช่อครึ่งบนมีสีม่วง ครึ่งล่างสีขาว ยาวประมาณ ๕.๕ ซม. ไม่มีดอก ใบประดับที่กลางช่อสีขาวและมีแถบสีม่วงยาวประมาณ ๔ ซม. มีดอก ใบประดับที่โคนช่อสีเขียวกลีบเลี้ยงสีขาว โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๙ มม. ปลายแยกเป็นแฉกเล็ก ๓ แฉก กลีบดอกสีขาวโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๑.๘ ซม. ปลายแยกเป็น ๓ แฉก เกสรเพศผู้เป็นหมันที่เปลี่ยนแปลงเป็นกลีบปากมีสีขาวและมีแถบสีเหลืองตามยาวกลางแผ่นปลายมนและโค้งกลับ เกสรเพศผู้เป็นหมันที่เหลือมีสีขาวเกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์มี ๑ เกสร ก้านชูอับเรณูกว้างและยาวประมาณ ๓ มม. อับเรณูยาว ๔-๕ มม. โคนมีจะงอยและโค้งเล็กน้อย รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวยาวยอดเกสรเพศเมียรูปคล้ายถ้วยขนาดเล็ก

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงรี เมล็ดจำนวนมากรูปกระสวย เยื่อหุ้มเมล็ดเป็นเมือก

 ขมิ้นขาวเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในอินโดนีเซียและมาเลเซีย

 ประโยชน์ เหง้าใช้เป็นสมุนไพร และรับประทานเป็นผัก.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ขมิ้นขาว
ชื่อวิทยาศาสตร์
Curcuma mangga Valeton et Zijp
ชื่อสกุล
Curcuma
คำระบุชนิด
mangga
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Valeton, Theodoric
- Zijp, Coenraad van
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Valeton, Theodoric (1855-1929)
- Zijp, Coenraad van (1879-)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ศ.พวงเพ็ญ ศิริรักษ์