คำน้ำ

Lysimachia debilis Wall.

ชื่ออื่น ๆ
ส้มพอน้อย (เลย)
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่ กว้าง ๑-๑.๖ ซม. ยาว ๑.๕-๒.๘ ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่มหรือมน ขอบเรียบ แผ่นใบทั้ง ๒ ด้านมีขนแข็งเอนและมีต่อมขนาดเล็กสีแดงอยู่ทั่วไป ก้านใบยาว ๔-๘ ซม. มีปีกแคบ
  ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ก้านดอกยาว ๒-๔ มม. มีขนสั้นนุ่มหนาแน่น ดอกสีเหลือง กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย แล้วแยกเป็น ๕ แฉก รูปใบหอก ยาวประมาณ ๗ มม. ปลายเรียวแหลมเป็นรูปลิ่มแคบเมื่อเป็นผลกลีบเลี้ยงติดทนและขยายขนาด ยาวประมาณ ๑ ซม. มีขนสั้นนุ่มหนาแน่นและมีต่อมสีแดง กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปขอบขนานแกมรูปไข่ ปลายแหลม กว้าง ๒.๕-๓ มม. ยาวประมาณ ๖ มม. มีต่อมเป็นจุดสีแดงอยู่ทั่วไป เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดที่หลอดดอกและอยู่ตรงกับแฉกกลีบดอก ก้านชูอับเรณูโคนเชื่อมกันประมาณ ๑ มม. ส่วนที่แยก ยาว ๒.๕-๓.๕ มม. อับเรณูคล้ายรูปไข่ ยาวประมาณ ๑ มม. แตกเป็นช่อง ทางด้านข้าง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีขนสั้นนุ่ม มี ๑ ช่อง ออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๔ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม
  ผลแบบผลแห้งแตก รูปค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๔ มม. สีนํ้าตาล เมล็ดเล็ก มีจำนวนมาก
  คำน้ำมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบตามไหล่เขาใกล้แหล่งน้ำ ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๖๐๐-๑,๓๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนเมษายนถึงมิถุนายนในต่างประเทศพบที่อินเดีย เนปาล ภูฏาน ปากีสถาน จีน และพม่า.

คำนํ้าเป็นไม้ล้มลุกหลายปี สูง ๑๕-๓๐ ซม. ลำต้นตั้งตรง มักแตกกิ่งจากโคนต้น มีขน

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
คำน้ำ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Lysimachia debilis Wall.
ชื่อสกุล
Lysimachia
คำระบุชนิด
debilis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1786-1854)
ชื่ออื่น ๆ
ส้มพอน้อย (เลย)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา