จัสมินด่าง

Pandorea jasminoides (Lindl.) K. Schum.

ไม้พุ่มรอเลื้อย ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉากหรือกึ่งตั้งฉาก มีใบย่อย ๕ ใบ รูปไข่ รูปไข่กลับ หรือรูปขอบขนาน สีเขียว มักมีลายด่างสีขาวหรือสีเขียวอ่อน ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง โปร่ง ออกตามปลายกิ่ง ดอกสีชมพูอ่อนเกือบขาว กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย สีขาว ผลแบบผลแห้งแตก เมล็ดมีปีก แต่มักไม่พบการติดผล

จัสมินด่างเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย ลำต้นมีเนื้อไม้ สูงได้ถึง ๑ ม.

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉากหรือกึ่งตั้งฉาก ก้านใบยาว ๔.๗-๖ ซม. ด้านบนเป็นร่องตื้น มีใบย่อย ๕ ใบ รูปไข่ รูปไข่กลับ หรือรูปขอบขนาน ปลายค่อนข้างมน โคนเรียว มน หรือเบี้ยวขอบเรียบหรือจักและเป็นคลื่น แผ่นใบค่อนข้างหนาเป็นมัน สีเขียวมักมีลายด่างสีขาวหรือสีเขียวอ่อน เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๕ เส้น ใบย่อยที่ปลายกว้างประมาณ ๓.๓ ซม. ยาวประมาณ ๕.๘ ซม. ก้านยาวประมาณ ๑.๖ ซม. ใบย่อยคู่ข้างกว้าง ๒.๓-๒.๖ ซม. ยาว ๓.๘-๔.๕ ซม. ก้านสั้นมากจนเกือบไม่มีหรือยาวประมาณ ๑.๕ มม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง โปร่ง ออกตามปลายกิ่ง ก้านช่อยาวประมาณ ๓ ซม. ก้านช่อย่อยยาว ๑-๑.๘ ซม. ก้านดอกยาว ๕-๘ มม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย สีขาว กว้างประมาณ ๖ มม. ยาวประมาณ ๗ มม. ปลายตัดหรือเป็นหยักสั้น ๆ กลีบดอกสีชมพูอ่อนเกือบขาว โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปทรงกระบอก กว้างประมาณ ๕ มม. ยาว ๕-๗ มม. ภายในมีขนสั้นสีขาวหนาแน่น ปลายขยายออกเป็นรูปปากแตร กว้างประมาณ ๑.๕ ซม. ยาวประมาณ ๒.๕ ซม. ด้านนอกสีขาว ด้านในมีจุดประขนาดเล็กหรือเป็นเส้นบาง ๆ สีม่วงปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่กลับ กว้าง ๒.๒-๒.๕ ซม. ยาว ๑.๕-๑.๗ ซม. กลางแฉกพับนูนตามยาวเป็นสันตั้งขึ้นประมาณ ๕ มม. ปลายมน ตรงกึ่งกลางเว้าเป็นคลื่นตามแนวสันที่พับ แฉกสีขาวหรือสีชมพูอ่อน ด้านในใกล้คอหลอดมีขนสั้นหนาแน่น เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดกับโคนหลอดกลีบดอกที่คอด เกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์มี ๒ คู่ ยาวไม่เท่ากัน ก้านชูอับเรณูของคู่สั้นยาวประมาณ ๑.๓ ซม. ก้านของคู่ยาวยาวประมาณ ๑.๕ ซม. สีขาว อับเรณูรูปขอบขนาน แยกเป็น ๒ ซีก กางออกจากกันแต่ละซีกกว้างประมาณ ๑ มม. ยาว ๒.๕-๓ มม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ๑ เกสร เป็นติ่ง สีขาวนวล ยาวประมาณ ๒ มม. จานฐานดอกสีขาว รูปวงแหวน มี ๕


หยัก ขอบหนาประมาณ ๑ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ สีขาวนวล รูปทรงกระบอก กว้างประมาณ ๑.๕ มม. ยาวประมาณ ๒.๕ มม. เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียสีขาว ยาวประมาณ ๑.๘ ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๖-๐.๗ มม. ยอดเกสรเพศเมียสีขาว รูปคล้ายพาย กว้างประมาณ ๑.๕ มม. ยาว ๒-๒.๕ มม.

 ผลแบบผลแห้งแตก เมล็ดมีปีก แต่มักไม่พบการติดผล

 จัสมินด่างเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดบริเวณตะวันออกเฉียงเหนือของออสเตรเลีย นำเข้ามาปลูกในประเทศไทยเป็นไม้ประดับ ดอกบานเดือนธันวาคมถึงมีนาคม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จัสมินด่าง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Pandorea jasminoides (Lindl.) K. Schum.
ชื่อสกุล
Pandorea
คำระบุชนิด
jasminoides
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Lindley, John
- Schumann, Karl Moritz
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Lindley, John (1799-1865)
- Schumann, Karl Moritz (1851-1904)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ