ตับปลาใบหนา

Ardisia tuberculata Wall. ex A. DC.

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น กิ่งมีสีน้ำตาลแดง เกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปใบหอกกลับแกมรูปรี ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อแขนงคล้ายช่อซี่ร่ม ออกตามยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อโปร่ง ดอกสีขาวหรือสีชมพูอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่กลับหรือรูปทรงค่อนข้างกลม เมล็ดรูปคล้ายผล มี ๑ เมล็ด

ตับปลาใบหนาเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงประมาณ ๕ ม. กิ่งมีสีน้ำตาลแดง เกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปใบหอกกลับแกมรูปรี กว้าง ๒.๘-๕ ซม. ยาว ๘-๑๔ ซม. ปลายเรียวแหลมหรือมน โคนสอบหรือมน ขอบเรียบ ไม่มีต่อมตามริมขอบใบ แผ่นใบค่อนข้างหนา ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันด้านล่างสีจางกว่า มีเกล็ดเล็ก ๆ สีน้ำตาลแดง เส้นกลางใบนูนเด่นชัด เส้นแขนงใบข้างละ ๑๔-๑๘ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกันใกล้ขอบใบ เส้นใบเห็นไม่ชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบยาว ๐.๘-๑.๕ ซม. มีเกล็ดเล็ก ๆ กระจายทั่วไปขอบก้านใบมีครีบแคบ

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อแขนงคล้ายช่อซี่ร่ม ออกตามยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อโปร่งยาว ๕-๑๕ ซม. ก้านช่อยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. แกนช่อมักแบนและมีเกล็ดเล็ก ๆ แต่ละช่อแขนงยาว ๓-๖ มม. มี ๓-๘ ดอก ดอกสีขาวหรือสีชมพูอ่อน ก้านดอกยาว ๒.๕-๔ มม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ ๐.๘ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๐.๓ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่ ยาวประมาณ ๐.๕ มม. ปลายมน ด้านนอกมีต่อมเล็ก ๆ ขอบมีขนสั้น กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่หรือรูปค่อนข้างกลม กว้าง ๑.๕-๒ มม. ยาว ๑.๘-๒ มม. ปลายแหลมหรือมน ผิวมีต่อมเล็ก ๆ สีแดงประปราย เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ยาวประมาณ ๒ มม. ติดที่หลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้นมาก อับเรณูรูปไข่ ยาวประมาณ ๑ มม. ด้านหลังมีต่อมเล็ก ๆ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ ทรงรูปไข่กลับ มี ๑ ช่อง มีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวประมาณ ๒.๘ มม. ยอดเกสรเพศเมียเล็กแหลม

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่กลับหรือรูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๕ มม. เมล็ดรูปคล้ายผล มี ๑ เมล็ด

 ตับปลาใบหนามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ ๕๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมิถุนายนถึงกันยายน ในต่างประเทศพบที่มาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตับปลาใบหนา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ardisia tuberculata Wall. ex A. DC.
ชื่อสกุล
Ardisia
คำระบุชนิด
tuberculata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel
- Candolle, Alphonse Louis Pierre Pyramus de
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel (1786-1854)
- Candolle, Alphonse Louis Pierre Pyramus de (1806-1893)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์