เพลงเถา

เพลงประเภทหนึ่ง ซึ่งเป็นเพลงเดียวกันแต่มีอัตราจังหวะและความยาวของทำนองลดหลั่นกันลงไปตามลำดับไม่น้อยกว่า ๓ ชั้น หรือมากกว่า ๓ ชั้น เรียกว่า “เพลงเถาใหญ่” นำมาขับร้องหรือบรรเลงติดต่อกัน

 การที่จะเรียกได้ว่าเป็นเถา มีหลักดังนี้คือ เพลงที่มีอัตราจังหวะและความยาวของทำนองลดหลั่นกันลงไปตามลำดับทุก ๆ ชั้นนั้น จะต้องเป็นเพลงที่มาจากทำนองเนื้อฆ้องเดียวกัน และลดหลั่นกันลงไปไม่ต่ำกว่า ๓ ชั้น ทั้งจะต้องขับร้องหรือบรรเลงติดต่อกันจนจบเถา เช่น บรรเลงเพลงราตรีประดับดาว ๓ ชั้น ๒ ชั้น และชั้นเดียวติดกันเป็นพืดไป ก็เรียกว่า เพลงราตรีประดับดาว เถา

 การบรรเลงเรียงลำดับชั้นของเพลงเถานี้ โดยปรกติจะบรรเลงจาก ๓ ชั้น ๒ ชั้น แล้วจึงชั้นเดียว แต่มีบ้างบางกรณีที่บรรเลงกลับกัน คือ ชั้นเดียว ๒ ชั้น แล้วจึง ๓ ชั้น เช่น เดี่ยวระนาดเอกเพลงพญาโศก เดี่ยวฆ้องวงใหญ่เพลงแขกมอญ อย่างไรก็ตาม การบรรเลงที่ถือว่าเป็นเพลงเถานั้น จะต้องบรรเลง ๓ ชั้นเป็นอย่างน้อยอาจจะบรรเลง ๔ ชั้น และ ๒ ชั้น ก็นับเป็นเพลงเถาได้