ลูกล้อ

วิธีการบรรเลงของเครื่องดนตรีประเภทดำเนินทำนอง โดยแบ่งเครื่องดนตรีออกเป็น ๒ ประเภท ประเภทที่มีเสียงแหลมเล็ก เช่น ระนาดเอก ฆ้องวงเล็ก[ฆ้องวงเล็กแม้จะมีเสียงแหลมเล็กสดใสเช่นพวกหน้า แต่บางครั้งก็นิยมใช้เล่นเป็นพวกหลัง] ซอด้วง จะเข้ ขลุ่ย หลีบ เรียกว่า “พวกหน้า” ประเภทที่มีเสียงทุ้ม เช่น ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่ ซออู้ ขลุ่ย เพียงออ เรียกว่า “พวกหลัง” วิธีการบรรเลงที่เรียกว่า “ลูกล้อ” นี้ ทั้ง ๒ พวกจะต้องผลัดกันบรรเลงคนละที ซึ่งมีอยู่บ้างเป็นส่วนน้อย โดยปรกติพวกหน้าจะบรรเลงก่อนเมื่อพวกหน้าบรรเลงหมดวรรคตอนแล้ว พวกหลังจึงบรรเลงตาม ทำนองเหมือนและเท่ากันกับที่พวกหน้าได้บรรเลงไปแล้ว กำหนดลูกล้อที่ผลัดกันบรรเลงนี้ ไม่มีกฎเกณฑ์ บังคับว่าจะต้องสั้นยาวเท่าใด แล้วแต่ผู้แต่งจะประดิษฐ์ขึ้น อย่างสั้นที่สุดผลัดกันบรรเลงพวกละพยางค์เดียวก็มี เพลงที่พวกหลังบรรเลงก่อนก็มี เช่น เพลงเทพบรรทม