ชื่อสามัญ

Sunbird

ลักษณะทั่วไป เป็นนกขนาดเล็ก วัดจากปลายปากถึงปลายหางยาว ๑๐-๑๔ เซนติเมตร จะงอยปากเล็ก ยาว และโค้งลงเหมาะสำหรับดูดน้ำหวานจากดอกไม้และจับแมลงกิน ขนคลุมลำตัวสีเหลือบเป็นมันและสะท้อนแสง ตัวผู้สีเข้ม ตัวเมียส่วนใหญ่สีน้ำตาลอมเขียวมอ ๆ
     นกกินปลีแข็งแรงและบินได้เร็ว รังทำด้วยเศษใบไม้ ดอกหญ้า และใยแมงมุม ลักษณะเป็นถุงห้อยแขวนกับกิ่งไม้ มีช่องทางเข้าออกขนาดเล็กที่ด้านข้างตอนบนของถุง ด้านบนของช่องทางนี้มีลักษณะคล้ายกันสาดป้องกันไม่ให้น้ำฝนไหลเข้ารัง วางไข่คราวละ ๒-๓ ฟอง ส่วนใหญ่ตัวเมีย กกไข่ฝ่ายเดียว ใช้เวลาฟัก ๑๓-๑๔ วัน ตัวผู้และตัวเมียจะช่วยกันหาอาหารมาป้อนลูก ประมาณ ๑๗ วันลูกนกจึงจะสามารถบินออกจากรังได้
     ทั่วโลกมีนกกินปลีไม่น้อยกว่า ๑๔๔ ชนิด ในประเทศไทยมี ๑๕ ชนิด คือ
     ๑. นกกินปลีสีเรียบ [Anthreptes simplex (Müller)] ชื่อสามัญ Plain Sunbird ตัวผู้ขนเหนือโคนปากด้านบนสีม่วง ด้านบนของหัว หลัง ปีก และหางสีเขียวคล้ำ ใต้คาง อก ท้อง และใต้หางสีเขียวมะกอก ท้องถึงก้นสีเขียวมะกอกอมเหลือง ตัวเมียสีเขียวมะกอกทั้งตัว พบเฉพาะทางภาคใต้
     ๒. นกกินปลีคอสีน้ำตาล [Anthreptes malacensis (Scopoli)] ชื่อสามัญ Brow-throated Sunbird, Plain-throated Sunbird ตัวผู้ใต้คางสีชมพูอมม่วง หัวสีม่วงเหลือบเขียว คอสีน้ำตาลอมเขียว ลำตัวด้านหลังสีม่วงเหลือบน้ำเงิน ท้องสีเหลืองสด ปีกด้านบนสีชมพูเข้ม หางสีดำเหลือบน้ำเงิน ตัวเมียสีเขียวมะกอก ท้องสีเหลืองหม่น พบแทบทุกภาคยกเว้นภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
     ๓. นกกินปลีคอสีน้ำตาลแดง (Anthreptes rhodolaema Shelley) ชื่อสามัญ Red-throated Sunbird ลักษณะคล้ายนกกินปลีคอสีน้ำตาล แต่สีเข้มสดใสกว่า ตัวผู้หัวด้านบนสีเข้มเกือบดำ มีลายประสีเขียวสดไปจนถึงประมาณกลางหลัง โดยมีส่วนของสีเขียวเพิ่มมากขึ้นตามลำดับ ข้างคอและ หัวปีกสีอิฐ อกสีเขียวมะกอก สะโพกสีม่วง หางสีน้ำตาลเข้ม ตัวเมียสีเขียวมะกอกอมม่วง พบทางภาคใต้
     ๔. นกกินปลีแก้มสีทับทิม [Anthreptes singalensis (Gmelin)] ชื่อสามัญ Ruby-cheeked Sunbird ตัวผู้หัว หลัง ปีก และหางสีเหลือบน้ำตาลเข้ม มีลายสีเขียวอ่อนซึ่งเห็นเด่นชัดที่บริเวณหลัง แก้มสีทับทิม ใต้คางและอกสีอิฐ ท้องสีเหลืองสด ตัวเมียสีเขียวมะกอกอ่อน มีขีดดำข้างคอ ใต้คางสีอิฐจาง ๆ พบทุกภาค
     ๕. นกกินปลีท้ายทอยน้ำเงิน (Hypogramma hypogrammicum Müller) ชื่อสามัญ Purple-naped Sunbird ตัวผู้พื้นตัวสีเขียวมะกอกอมน้ำตาล คอ และสะโพกถึงโคนหางสีน้ำเงิน อกมีลายสีเหลืองอ่อน ตัวผู้และตัวเมียสีคล้ายกัน แต่ตัวเมียไม่มีแถบสีน้ำเงินที่คอและสะโพกถึงโคนหาง พบทางภาคเหนือและภาคใต้
     ๖. นกกินปลีคอสีม่วง [Nectarinia sperata (Linn.)] ชื่อสามัญ Purple-throated Sun-bird ตัวผู้พื้นลำตัวสีน้ำตาลแก่เกือบดำ หัวและคอด้านบนมีลายสีเขียวอมม่วง ใต้คอมีลายสีม่วงแดง อกสีชมพูอมม่วง สะโพกถึงโคนหางสีเขียวอมฟ้า ปีกสีน้ำตาลมีสีฟ้าที่หัวปีก ตัวเมียสีเขียวมะกอกอมน้ำตาล ท้องสีเทาอมเหลืองอ่อน พบทางภาคตะวันออกและภาคใต้

     ๗. นกกินปลีคอสีทองแดง (Nectarinia calcostetha Jardine) ชื่อสามัญ Copper-throated Sunbird ลักษณะคล้ายนกกินปลีคอสีม่วง แต่ชนิดนี้บริเวณใต้คอมีลายสีทองแดง หัวปีกสีเขียวอมฟ้า ตัวเมียใต้ท้องสีเหลืองสด พบทางภาคตะวันออกและภาคใต้
     ๘. นกกินปลีอกเหลือง [Nectarinia jugularis (Linn.)] ชื่อสามัญ Yellow-bellied Sun-bird, Yellow-breasted Sunbird, Olive-backed Sunbird ทั้งตัวผู้และตัวเมียลำตัวด้านบนสีเขียวมะกอกอมน้ำตาล ตัวผู้คอสีม่วงมีปื้นดำ ท้องสีเหลือง ตัวเมียสีเหลืองตั้งแต่ใต้คางจนตลอดส่วนล่างของลำตัว พบทุกภาค
     ๙. นกกินปลีดำม่วง [Nectarinia asiatica (Latham)] ชื่อสามัญ Purple Sunbird ตัวผู้พื้นตัวสีดำ มีลายประสีฟ้าอมม่วง อกดำไม่มีลาย หัวปีกสีฟ้าอมม่วง ตัวเมียสีเขียวมะกอกอมน้ำตาล ด้านล่างของลำตัวสีเหลืองสด พบทางภาคตะวันตก ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
     ๑๐. นกกินปลีหางยาวคอสีฟ้า [Aethopyga gouldiae (Vigors)] ชื่อสามัญ Gould’s Sun-bird ตัวผู้หัวด้านบนสีดำมีลายประสีม่วง ใต้คอสีน้ำเงินมีลายประสีม่วงอมชมพู หลังสีม่วงอมชมพู อกสีแดงสด สะโพกถึงโคนหางสีเหลือง ท้องสีเหลือง ขนหางยาวสีฟ้า ตัวเมียสีเขียวมะกอก ใต้คางและอกสีเหลืองอมเทา สะโพกถึงโคนหางสีเหลือง พบทางภาคเหนือ
     ๑๑. นกกินปลีหางยาวเขียว [Aethopyga nipalensis (Hodgson)] ชื่อสามัญ Green-tailed Sunbird ตัวผู้หัวและคางสีดำ หัวด้านบนมีลายประใหญ่ ๆ สีเขียวอมฟ้า คางลายประสีม่วง หลังสีชมพูเข้มลายดำ อกแดง ยอดอกสีเหลือง สะโพกถึงโคนหางและท้องสีเหลือง ปีกสีน้ำตาลลายดำ ขนหางยาวสีเขียวอมฟ้า ปลายสีน้ำตาล ตัวเมียสีเขียวมะกอก อกสีเทาอมเหลือง ท้องสีเหลือง พบทางภาคเหนือและภาคใต้
     ๑๒. นกกินปลีหางยาวคอดำ [Aethopyga saturata (Hodgson)] ชื่อสามัญ Black-throated Sunbird ตัวผู้หัวและคอสีดำ มีลายประสีฟ้าอมม่วงที่หัวและคอ และเรียงเป็นแถบที่ข้างลำคอ หลังสีแดงอิฐ สะโพกสีเหลืองและฟ้า ปีกสีน้ำตาล หางยาวสีน้ำตาลเข้ม อกสีเหลืองมีลายขีดสีแดงอมส้ม ท้องสีเหลืองอ่อนเกือบขาว ตัวเมียสีเขียวมะกอกอมน้ำตาล ใต้คางและใต้คอสีเทา ท้องและสะโพกถึงโคนหางสีเหลือง พบทางภาคเหนือ
     ๑๓. นกกินปลีคอแดง [Aethopyga siparaja (Raffles)] ชื่อสามัญ Crimson Sunbird, Yellow-backed Sunbird ตัวผู้หัวด้านบนสีม่วง หน้าผากสีน้ำเงินแก่เกือบดำ คอ อก และลำตัวด้านหลังสีแดงเข้ม ท้องสีเทาอมม่วง สะโพกถึงโคนหางสีเหลือง ปีกสีน้ำตาลเข้ม หางสีน้ำเงิน ขนหางคู่กลางยาวกว่าคู่อื่น ๆ ตัวเมียสีเขียวมะกอก ด้านล่างของลำตัวสีจางออกไปทางสีเทา พบทุกภาค เป็นนกประจำถิ่น
     ๑๔. นกกินปลีแดงหัวไพลิน [Aethopyga ignicauda (Hodgson)] ชื่อสามัญ Fire-tailed Sunbird ตัวผู้หัวสีเข้มมีลายประสีฟ้า ใต้คางสีดำ คอ หลัง และสะโพกสีแดงเป็นแนวยาวตลอดไปถึงขนหาง โดยมีแถบสีเหลืองพาดที่บริเวณเหนือสะโพก ปีกสีน้ำตาล อกสีส้ม ท้องสีเหลือง ตัวเมียสีเขียวสด ท้องสีเขียวอ่อน พบทางภาคเหนือ
     ๑๕. นกกินปลีแดง [Aethopyga mystacalis (Temminck)] ชื่อสามัญ Scarlet Sunbird ตัวผู้หัว ลำตัว และหางสีแดงเข้ม มีแถบดำพาดจากมุมปากถึงตา และแถบสีเข้มลายขาวพาดบนหัวและแก้ม บนหลังมีลายประสีดำ สะโพกสีม่วงลายดำ มีแถบสีเหลืองพาดเหนือสะโพก ปีกสีน้ำตาลเข้ม หัวปีกสีแดง ท้องสีเทา ก้นสีเหลือง ขนหางคู่กลางยาวกว่าคู่อื่น ๆ ตัวเมียสีน้ำตาลอมม่วง ใต้คาง อก และท้องสีเหลือง ปลายหางด้านบนสีแดงเรื่อ ๆ พบทางภาคใต้
     ยังมีนกในวงศ์ Nectariniidae อีกหลายชนิดที่มีลักษณะคล้ายนกกินปลี แต่คนไทยเรียกว่า นกปลีกล้วย.