ชื่อวิทยาศาสตร์

Musculista senhousia (Benson) , Mytilus senhousia Benson หรือ Musculus senhousia (Benson) วงศ์ Mytilidae

ชื่อสามัญ

Horse Mussel

ลักษณะทั่วไป เป็นหอยกาบคู่ เปลือกยาวประมาณ ๕๐ มิลลิเมตร สูงประมาณ ๒๐ มิลลิเมตร ขั้วเปลือก (umbo) อยู่ด้านหน้า เปลือกค่อนข้างบาง รูปร่างยาวรี ตอนกลางป่อง ปลายทั้ง ๒ ข้างมน สีเขียวอมเหลือง มีลายเส้นสีน้ำตาลตามขอบด้านบน
     หอยกะพงรวมตัวกันอยู่เป็นกลุ่มโดยยึดกันด้วยรากหอยสีน้ำตาลเข้มหรือดำ ถ้าอยู่รวมกันจำนวนมาก ๆ จะเป็นกลุ่มใหญ่ อาศัยอยู่ในทะเลและน้ำกร่อยตามพื้นที่เป็นโคลนเหลว ๆ และโคลนปนทราย รวมทั้งหาดโคลนตามชายฝั่งของป่าชายเลน
     หอยกะพงกินแพลงก์ตอนและสารอินทรีย์ในน้ำ สามารถแพร่พันธุ์ได้ตลอดปี โดยหอยตัวผู้ปล่อยน้ำอสุจิและตัวเมียปล่อยไข่ลงในน้ำ ไข่ที่ผสมแล้วจะเจริญเป็นตัวอ่อน เมื่อเป็นลูกหอยขนาด ๕-๑๐ มิลลิเมตร ใช้เวลา ๔-๕ เดือนจึงจะเติบโตจนมีขนาดยาวประมาณ ๕๐ มิลลิเมตร
     หอยกะพงเป็นสัตว์น้ำที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ เป็นอาหารทะเลที่มีคุณค่าทางอาหาร รสดี และราคาถูก หอยกะพงขนาดเล็กใช้เป็นอาหารหลักในการเลี้ยงเป็ดไข่ เพราะทำให้ส่วนที่เป็นไข่แดงมีสีแดงสดน่ารับประทานเป็นที่ต้องการของตลาด หรือเมื่อนำไปทำไข่เค็มก็เป็นที่นิยมของผู้บริโภค ได้มีการทดลองนำหอยกะพงไปใช้เป็นอาหารเสริมในการเลี้ยงกุ้งและปูทะเล ทำให้กุ้งโตเร็วกว่าการเลี้ยงโดยให้เฉพาะอาหารเม็ด และทำให้ไข่ปูทะเลมีสีแดงสดกว่าเมื่อให้อาหารที่เป็นปลาเป็ดแต่เพียงอย่างเดียว ผลผลิตหอยกะพงส่วนใหญ่เป็นหอยที่เกิดและเติบโตเองตามธรรมชาติ เช่น หอยกะพงที่อ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี อ่าวปากแม่น้ำแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม ตำบลบางตะบูน จังหวัดเพชรบุรี หอยกะพงที่ได้จากการเลี้ยงมีอยู่เพียงแห่งเดียวที่ตำบลบางทราย อำเภอเมืองฯ จังหวัดชลบุรี
     การเลี้ยงหอยกะพงที่จังหวัดชลบุรีนั้น ชาวประมงที่เลี้ยงหอยมักเป็นผู้ที่อาศัยอยู่ในท้องถิ่น และได้จัดทำพื้นที่ชายเลนซึ่งอยู่หน้าบ้านของตนเป็นแปลงเลี้ยงหอย ผู้เลี้ยงจะรับซื้อลูกหอยขนาดยาว ๕-๑๐ มิลลิเมตรจากแหล่งอื่น ๆ แล้วนำไปหว่านไว้ในแปลงเลี้ยง หลังจากนั้นประมาณ ๕ เดือน ก็เริ่มเก็บหอยที่มีขนาดยาว ๓๐-๔๐ มิลลิเมตรส่งขายตลาดได้ ส่วนหอยที่ยังมีขนาดเล็กก็ปล่อยไว้ในแปลงเลี้ยง แล้วทยอยเก็บไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแปลง การเก็บหอยกะพงทั้งจากแปลงเลี้ยงและแปลงธรรมชาติจะต้องมีเรือเป็นพาหนะและบรรทุกหอยที่เก็บได้ เครื่องมือที่ใช้เก็บเรียกว่า ถุงอวน หรือ “เฮียหอยกะพง” (horse mussel scoop net) มีลักษณะคล้ายสวิงแต่เป็นถุงยาว ตัวถุงเป็นเนื้ออวนที่มีตาขนาด ๑.๒-๑.๕ เซนติเมตร ความยาวของถุง ๑.๐-๒.๕ เมตร ปากถุงมีขอบแข็งเป็นวงกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง ๓๐-๕๐ เซนติเมตร การเก็บหอยมักทำในเวลาน้ำลดซึ่งในแหล่งหอยจะมีน้ำลึกประมาณ ๑ เมตร ผู้เก็บต้องลงไปอยู่ในน้ำ ใช้เฮียหอยกะพงคุ้ยหาหอยจากโคลนหรือจะใช้มือจับหอยที่อยู่เป็นกระจุกใส่ลงในถุงอวนก็ได้ จากนั้นใช้เท้าย่ำหอยให้หลุดออกจากกัน ชะล้างเอาโคลนออกโดยเขย่าถุงในน้ำหลาย ๆ ครั้งจนสะอาด หอยขนาดเล็กก็จะหลุดออกไปจากถุงด้วย แล้วจึงเทหอยที่ล้างสะอาดแล้วลงในเข่งหรือในที่ที่เตรียมไว้ในเรือ เนื่องจากต้องล้างหอยจนสะอาดก่อนส่งขาย จึงมักเรียกอาชีพเก็บหอยกะพงว่า อาชีพล้างหอยกะพง.