ชื่อวิทยาศาสตร์

Ardea cinerea Linn. วงศ์ Ardeidae

ชื่อสามัญ

Grey Heron, Common Heron

ลักษณะทั่วไป เป็นนกยางขนาดใหญ่ วัดจากปลายปากถึงปลายหางยาวประมาณ ๙๖ เซนติ-เมตร ปากเหลืองปลายแหลมตรง ตาสีเหลือง กลางกระหม่อมสีขาว ด้านข้างสีดำ มีเปีย ๒-๓ เส้น ยื่นจากข้างกระหม่อมห้อยไปที่ท้ายทอย ที่ฐานคอมีพู่ขนสีขาวห้อยอยู่ ท้องสีขาว ท้องส่วนที่ติดกับโคนขาด้านในสีดำ โคนขาสีขาว เล็บตีนยาว หัวไหล่ดำ ปีกสีเทา หัวปีกขาว ก้นสีขาว หางสีเทา
     นกกระสานวลมักจับคู่และอยู่รวมกันเป็นฝูง ทำรังบนต้นไม้หรือกอไม้น้ำ โดยเอาเศษไม้แห้งมาขัดกันเป็นรูปแอ่งตื้น ๆ เมื่อลูกนกในรังบนต้นไม้พบเห็นศัตรูจะหลบเงียบ แต่ลูกนกในรังตามกอไม้น้ำจะบินหนีออกจากรัง นกกระสานวลกินปลา กบ เขียด และแมลง หากินตามชายน้ำ ในแม่น้ำลำคลอง
     ในฤดูผสมพันธุ์ นกตัวผู้จะบินนำไปยังถิ่นที่เคยผสมพันธุ์ นกตัวที่บินไปถึงก่อนจะเลือกรังเก่าที่มีอยู่แล้วและมักได้รังใหญ่กว่ารังของนกที่มาถึงทีหลัง ถ้ารังเก่าถูกยึดครองหมดจึงจะสร้างขึ้นใหม่ เมื่อได้รังที่พอใจแล้ว ตัวผู้จะส่งเสียงร้องติดต่อกันเพื่อเรียกตัวเมีย โดยย่อขาทั้ง ๒ ข้าง งอคอขึ้นเหนือลำตัว ปากตั้งฉากกับหลัง แล้วค่อย ๆ ยืดลำคอตั้งตรงพร้อมกับส่งเสียงร้องและขบปากกระทบกันไปด้วยจนตัวเมียได้ยินก็จะบินเข้ามาในรัง นกตัวเมียวางไข่คราวละ ๓-๕ ฟอง ไข่สีเขียวอมฟ้า ตัวผู้และตัวเมียจะผลัดกันกกไข่นาน ๒๘-๓๐ วัน จึงฟักออกเป็นตัว พ่อและแม่นกจะช่วยกันดูแลลูกอ่อน ลูกนกที่เกิดมาในระยะแรกยังจำพ่อแม่ไม่ได้ เมื่อเห็นนกหรือสัตว์อื่นเข้ามาใกล้จะส่งเสียงตอบรับ ซึ่งอาจทำให้ได้รับอันตรายได้ เมื่อโตขึ้นจึงจะจำได้และส่งเสียงร้องตอบรับเฉพาะเมื่อพบพ่อแม่เท่านั้น เมื่อลูกนกอายุประมาณ ๒๑ วัน จะเกิดการแก่งแย่งที่อยู่กันขึ้น ตัวที่อ่อนแอที่สุดจะถูกเบียดตกลงมาตาย ส่วนมากในรังหนึ่ง ๆ จะมีลูกนกเหลือรอดชีวิตเพียง ๓ ตัวเท่านั้น ลูกนกเริ่มหัดบินเมื่ออายุประมาณ ๓๐ วัน และจะทิ้งรังเมื่ออายุ ๑ ๑/๒  - ๒ ปี มีอายุ ๑๘-๒๔ ปี
     นกกระสานวลพบทั่วทุกภาคของประเทศไทย ยกเว้นภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง
     เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองของประเทศไทย.