ลักษณะทั่วไป เป็นนกขนาดใหญ่ วัดจากปลายปากถึงปลายหางยาวประมาณ ๑.๓๕ เมตร สูงประมาณ ๑.๗๐ เมตร น้ำหนัก ๓-๕ กิโลกรัม ปากใหญ่สีดำปลายแหลม หัวและคอสีดำเหลือบเขียว ตรงกลางกระหม่อมออกสีเหลือบม่วง ขนบนหลังและโคนปีกตอนหน้าสีขาว ตอนหลังถึงหางสีดำ อก ท้อง และโคนขาสีขาว ขายาวสีแดง ตัวผู้ตาสีน้ำตาล ตัวเมียตาสีเหลือง ขณะบินจะยืดปาก หัว ลำตัว หาง และขาเป็นเส้นตรง เห็นหัวปีกสีขาว มีแถบดำสลับขาวอยู่กลางปีก ขอบปีกสีดำ
นกกระสาคอดำมักอยู่ตามลำพังหรืออยู่เป็นกลุ่มเล็ก ๆ พ่อแม่ลูก หากินตามแม่น้ำ ทุ่งนา หนองน้ำ และทะเลสาบ กินปลา ปู และสัตว์ขนาดเล็ก เช่น กบ เขียด งู ขณะจับเหยื่อจะกระโดดกางปีกและวิ่งสลับฟันปลาเพื่อไล่เหยื่อให้จนมุมแล้วใช้ปากงับ
ในฤดูผสมพันธุ์จะจับคู่และมีการต่อสู้แบ่งเขตแดนกัน ทั้งตัวผู้และตัวเมียจะช่วยกันคาบกิ่งไม้แห้งมาทำรังบนยอดไม้ สูงจากพื้นดิน ๒๐-๒๕ เมตร วางไข่คราวละ ๓-๕ ฟอง ไข่สีขาว ตัวผู้และตัวเมียผลัดกันกก นานประมาณ ๓๓ วัน จึงฟักออกเป็นตัว ในระยะนี้นกกระสาคอดำจะดุมากไม่ค่อยยอมให้สัตว์อื่นเข้าใกล้ ทั้งพ่อและแม่นกจะช่วยกันเลี้ยงลูก
นกกระสาคอดำพบในประเทศอินเดีย ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เกาะนิวกินี และทวีปออสเตรเลีย ในประเทศไทยปัจจุบันมีเหลืออยู่น้อยมากในธรรมชาติ พบทางภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้
เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง และเป็นนกกระสาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศไทย มีขนาดใหญ่เป็นที่ ๒ ของโลก.