ลักษณะทั่วไป เป็นปลาชนิดเดียวในสกุล Puntioplites รูปร่างคล้ายปลาตะเพียนหลายชนิดที่อยู่ในสกุล Puntius แต่มีข้อแตกต่างที่สำคัญจนสามารถแยกจากสกุลดังกล่าวได้ คือ ก้านครีบแข็งก้านท้ายสุดของครีบก้นมีลักษณะจักเป็นฟันเลื่อย หัวเล็ก ตาเล็กและอยู่สูงจนพ้นแนวของปาก ลำตัวแบนข้างและกว้างมากคล้ายรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ปลากระมังที่มีขนาดใหญ่ เช่น ที่พบในเขตแม่น้ำโขง จะมีก้านครีบหลังก้านแรก ๆ ยื่นยาวโค้ง
ปลากระมังมีลำตัวสีเงิน ครึ่งบนสีน้ำตาลคล้ำ ครีบต่าง ๆ สีดำหม่น
ปลาชนิดนี้มีแหล่งอยู่ในประเทศไทย โดยเฉพาะตามเขตที่มีน้ำไหลหรือในหน้าน้ำหลาก และแม่น้ำสายใหญ่ ๆ ยกเว้นภาคตะวันออกและภาคตะวันตกของประเทศไทย ที่พบในเขตแม่น้ำโขง มีรายงานว่าอาจยาวกว่า ๓๐ เซนติเมตร.