ลักษณะทั่วไป เป็นปลาน้ำจืด โตเต็มที่ความยาวตลอดตัวประมาณ ๑๕ เซนติเมตร ขนาดพบ ทั่วไปยาว ๘-๑๐ เซนติเมตร ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายปลากระดี่ ลำตัวสีอ่อนสม่ำเสมอ พื้นลำตัวทางด้านหลังสีฟ้าอมเทาอ่อน ๆ ด้านท้องสีขาวเงินตลอดไม่มีลายและจุดดำเช่นปลากระดี่ เกล็ดตามเส้นข้างตัวมี ๕๖-๖๖ เกล็ด ครีบหลังมีก้านครีบแข็ง ๓-๔ ก้าน และก้านครีบอ่อน ๘-๙ ก้าน ครีบอกมีก้านครีบอ่อน ๘-๙ ก้าน ครีบท้องมีก้านครีบแข็งเล็ก ๆ ๑ ก้านและก้านครีบอ่อน ๓-๔ ก้าน ครีบก้นมีก้านครีบแข็ง ๑๑ ก้านและก้านครีบอ่อน ๓๖-๓๘ ก้าน บริเวณฐานครีบก้นและครีบท้องมีสีเหลืองอ่อน ๆ และมีจุดดำที่ฐานของครีบหาง ตัวผู้สีเข้มและมีปลายครีบหลังยาวแหลมกว่าตัวเมีย ขอบครีบท้องและครีบก้นของปลาตัวผู้จะออกสีส้มโดยเฉพาะก้านครีบท้องก้านแรกที่ยื่นยาวออกไป นอกจากนี้ปลาตัวผู้ยังมีริมฝีปากเชิดขึ้นมากกว่าปลาตัวเมียด้วย
ปลากระดี่นางมีอวัยวะพิเศษใช้ช่วยหายใจที่บริเวณเหนือเหงือก นิสัย และการสืบพันธุ์เช่นเดียวกับปลากระดี่ วางไข่ครั้งหนึ่ง ๆ ๓๐๐-๓๕๐ ฟอง
ปลากระดี่นางแพร่หลายอยู่ในแหล่งน้ำจืดทั่วไปในประเทศไทย โดยเฉพาะตามคูคลองและท้องร่อง มีมากในภาคกลางของประเทศ นอกจากนี้ยังแพร่หลายอยู่ในประเทศแถบคาบสมุทรอินโดจีน ทั่วโลกนิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงามซึ่งจะให้สีที่สดใสออกสีขาวเงินบางตัวตาสีชมพูงามกว่าปลาตามธรรมชาติ
ชื่อ “กระดี่นาง” เป็นชื่อเรียกเฉพาะปลากระดี่ชนิดนี้เพื่อให้แตกต่างจากปลากระดี่ชนิดอื่น ๆ แต่มักเรียกกันทั่วไปว่า ปลากระดี่.