ลักษณะทั่วไป เป็นนกกินแมลง ขนาดเล็ก วัดจากปลายปากถึงปลายหางยาวประมาณ ๑๒ เซนติเมตร หน้าผากสีน้ำตาลแดง หัวสีน้ำตาลเข้ม คิ้วและด้านหน้าของตาสีขาว มีรอยประสีดำรูปสามเหลี่ยมอยู่บริเวณด้านข้างของคอ ปากยาวเล็กแหลมตรง ตัวผู้มีเส้นโค้งสีขาวบริเวณด้านข้างลำคอ ตัวเมียไม่มี ลำตัวด้านหลังสีน้ำตาลอมเขียว ด้านท้องสีขาวหม่น หางยาวเรียว ระหว่างฤดูผสมพันธุ์ตัวผู้จะมีขน ๒ เส้นงอกจากตอนกลางของหาง ยาว ๒-๓.๕ เซนติเมตร ขณะออกหากินจะส่งเสียงร้องดัง “จิ๊บ จิ๊บ จิ๊บ” ตลอดเวลา ถ้าอยู่รวมกันหลายตัวจะส่งเสียงร้องดังและถี่ขึ้น โดยเฉพาะเมื่อพบศัตรูหรือมีเหตุการณ์ผิดปรกติ
นกชนิดนี้หากินตามพุ่มไม้เตี้ย ๆ ขณะหากินมักกระโดดพร้อมกับกระดกหางขึ้นลงตลอดเวลา เป็นนกที่ค่อนข้างเชื่อง กินแมลงและตัวหนอน
นกกระจิบหางยาวสร้างรังโดยนำเส้นใย ขนสัตว์ หรือวัสดุที่เป็นเยื่อใย มาเย็บใบไม้ ๑-๒ ใบ ให้โค้งงอเข้าหากันเป็นรูปถ้วยหรือกรวย ภายในกรุด้วยสำลี นุ่น หรือสิ่งนุ่ม ๆ อื่น ๆ เช่น หญ้าแห้งอ่อน ๆ ขนสัตว์ รังอยู่สูงจากพื้นดิน ๑-๕ เมตร
นกกระจิบหางยาวผสมพันธุ์ได้ตลอดปี แต่มักผสมพันธุ์ในช่วงต้นฤดูฝน ตัวเมียวางไข่คราวละ ๓-๕ ฟอง ไข่อาจมีสีเขียว ฟ้า หรือชมพู มีประทั่วทั้งฟอง ตัวผู้และตัวเมียผลัดกันกกไข่นานประมาณ ๑๒ วัน แต่ส่วนใหญ่ตัวเมียจะเป็นผู้ฟักไข่โดยตัวผู้ทำหน้าที่หาอาหารมาป้อน เมื่อฟักเป็นตัวแล้วทั้งพ่อและแม่นกจะช่วยกันหาอาหารมาเลี้ยงลูกอ่อน พบทั่วทุกภาคของประเทศไทย.